PhD in Arabic language and literature, Tarbiat Modares University
Abstract
In addition to its physiologic and gender aspects, anima is attributed to an archetype to innate behavioral preparations and experiences of congenital life which include the abilities like artistry, naturalism, fluid emotion and affection, power of inspiration, etc. Generally, from the second half of chronological age, these values set the character on the path to sublimation, wholeness and growth by applying the skill of individuation and absorbing consciousness. As the archetype of ecstasy and emotional impulse, anima also manifests itself in a wide range of literature.
Rather than presenting examples of anima, this study with a descriptive-analytic method, tries to psychologically analyze the employment of the individuation of anima and the values of feminine body in some of the most important poems of Ibn Farez that express this process. The findings indicate that in his poems, the retrieval and absorption of anima’s talents have been done unconsciously. In addition, Ibn Farez has benefited from the capabilities of ideas such as pacifism, aesthetics, naturalism, and emotion to the splendors of existence, living here and now, the ability to comprehend and express excitements and inner emotions, etc., that all prepare the ground for the wholeness, subtlety and flexibility of personality.
1) ابن‌الفارض (1990). دیوان ابن‌الفارض، شرحه و قدم له مهدی محمد ناصر الدین، بیروت: دارالکتب العلمیه.
2) ابن‌تغری بردی، جمال الدین یوسف (1355هـ ق). النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره، الجلد الخامس، الطبعه الأولی، القاهره: دارالکتب،.
3) ابن‌خلکان (1275هـ ق). وفیات الأعیان، ج1، القاهره.
4) ابن‌عماد، عبدالحی(1410 هـ ق). شذرات الذهب فی أخبار من الذهب، الجلد الخامس، الطبعه الأولی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
5) أحمد‌بن‌ایاس، محمد (1311هـ ق). بدائع الزهور فی وقائع الدهور، الجلد الاول، الطبعه الأولی، القاهره: بولاق.
6) حلمی، محمد مصطفی (1985). ابن‌الفارض و الحب الإلهی، دارالمعارف، مصر.
7) الدحداح، رشید بن الغالب (1853م). شرح دیوان ابن فارض، الطبعه الأولی، ارنود و شرکاء، مرسیلیه.
8) سیوطی، جلال‌الدین (1292هـ ق). حسن المحاضره فی ملوک مصر و القاهره، الجلد الأول، الطبعه الأولی، القاهره: بولاق.
9) مرسلی، بولعشار(2015). الشعر الصوفی فی ضوء قراءات نقدیه حدیثه ـ ابن الفارض ـ أنموذجاً، إشراف الدکتور أحمد مسعود، أطروحه الدکتوراه.
ب ـ فارسی
1) احمدزاده، علی و دیگران (1396). «روان تحلیل‌گری کهن الگوهای رشد در تائیّۀ کبرای ابن فارض»، مجله زبان و ادبیات عربی (مجله ادبیات و علوم انسانی سابق)، شماره 17، صص 1 ـ 25.
2) ــــــــــــــــــــــ (2019م). «روان‌کاوی شخصیت ابن‌فارض با تکیه بر انگاره انسان کامل»، مجله جمعیه العلمیه الإیرانیه للغه العربیه وآدابها، المجلد 14، العدد 49، صص 111 ـ 130.
3) امیری، پریسا و دیگران (1398). «واکاوی شخصیت ابن فارض در پرتو نظریۀ ژاک لکان»، فصلنامه لسان مبین (پژوهش ادب عربی)، قزوین، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، صص 1 ـ 24.
4) بولن، شینودا (1395). نمادهای اسطوره ای و روانشناسی مردان، ترجمه مینو پرنیانی و با همکاری پرتو پارسی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات آشیان.
5) بیلسکر، ریچارد (1384). یونگ. ترجمه حسین پاینده. تهران: نشر طرح نو.
6) پاتریشا، آدسون (1395). بیداری قهرمانان درون(دوازده گام ایجاد تحول عمقی در زندگی خود و دیگران). چاپ سوم. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
7) پولادی، منیژه و دیگران (1396). «بررسی تطبیقی کهن‌الگوهای آنیما و آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی و غاده السمان»، کاوش نامه ادبیات تطبیقی(مطالعات تطبیقی عربی ـ فارسی)، دوره 7، شماره 26، صص 1 ـ 20.
8) جامی، عبدالرحمن (1373). نفحات الأنس من حضرات القدس، تهران، مؤسسه اطلاعات، چاپ دوم.
9) جم زاده، الهام(1387). آنیما در شعر شاملو، تهران: شهر خورشید.
10) رابرتسون، رابین (1395). یونگ‌شناسی کاربردی. ترجمه ساره سرگلزایی. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
11) ـــــــــــــــ (1398). کهن‌الگوهای یونگی (از خودآگاه یونگ تا ناخودآگاه گودل)، مترجم: بیژن کریمی، تهران: نشر دف.
12) زهره‌وند، سعید (1390). «عشق و مستی در شعر ابن فارض و حافظ»، فصلنامه نقد و ادبیات تطبیقی (پژوهش‌های زبان و ادبیات عربی)، کرمانشاه، دانشگاه رازی کرمانشاه، صص 51 ـ 82.
13) سرگلزایی، محمدرضا (1396). یادداشت های یک روانپزشک، چاپ هشتم، تهران: نشر قطره.
14) ـــــــــــــــــــ (1393). کوزه ای از آب بحر(بازخوانی درس های مثنوی برای زندگی امروز)، تهران: نشر بهار سبز.
15) سلمانی نژادمهرآبادی، صغری و دیگران (1391). «بررسی و تحلیل چیستی و چگونگی ظهور کهن الگوی آنیما و آنیموس در شعر طاهره صفارزاده»، نشریه زن در فرهنگ و هنر، دوره 4، شماره 2، صص 107 ـ 126.
16) شمیسا، سروش(1374) . نگاهی به سهراب سپهری، چاپ ششم، تهران: مروارید.
17) شولتز، دوان‌پی. و دیگران (1393). نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید محمدی، ویراست دهم(چاپ سی‌ام)، تهران: نشر ویرایش.
18) صفری، جهانگیر و دیگران (1385). «بررسی برخی از کهن‌الگوها در اشعار احمد شاملو»، مجله پژوهش‌های ادبی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، صص 113 ـ 144.
19) طالب‌زاده شوشتری، عباس و دیگران (1398). «تجلی خوانندۀ ضمنی در ساز موسیقی و تسمیه شراب، موردکاوی باده سرایی ابن فارض و أعشی)، مجله ادب عربی، تهران، دانشگاه تهران، صص 87 ـ 107.
20) فوردهام، فریدا (1397). مقدمه ای بر روان شناسی یونگ، ترجمه مسعود میر بهاء، تهران: فراین.
21) فیست، جست و دیگران (1387). نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید محمدی، چاپ سوم، تهران: نشر روان.
22) قائمی، فرزاد (1389). «پیشینه و بنیادهای نظری رویکرد نقد اسطوره‌ای و زمینه و شیوه کاربرد آن در خوانش متون ادبی». فصلنامه علمی- پژوهشی نقد ادبی. ش11 و 12. صص33-56.
23) مورنو، آنتونیو (1393). یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمه داریوش مهرجویی. چ8. تهران، نشر مرکز.
24) نامدار، لیدا و دیگران (1395). «بررسی تطبیقی کهن‌الگویی آنیما در شعر عبدالوهاب البیاتی و مهدی اخوان ثالث»، ادبیات تطبیقی (فرهنگستان زبان و ادب فارسی)، ش1، صص 79 ـ 107.
25) والتر اوداینیک، ولودیمر (1379). یونگ و سیاست: اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی کارل گوستاو یونگ. ترجمه علیرضا طیب. تهران: نشر نی.
26) هال، کاولین اس. و دیگران (1393). نظریه‌های تحلیل روان 2. مقدمات روانشناسی یونگ. ترجمه شهریار شهیدی، قم: آینده درخشان.
27) یونگ‌الف، کارل گوستاو (1382). اصول نظری و شیوه روانشناسی تحلیلی یونگ. سخنرانی‌های کلینیک تاویستوک. ترجمه فرزین رضاعی. تهران: ارجمند.
28) ــــــــــــــــــ ب(1382). تحلیل رؤیا (گفتارهایی در تعبیر و تفسیر رؤیا). ترجمه رضا رضایی. چ2. تهران: نشر افکار.
29) ـــــــــــــــــ (1385). روانشناسی ضمیر ناخودآگاه. ترجمه محمدعلی امیری. چ4. تهران: علمی و فرهنگی.
30) ـــــــــــــــــ (1389). روح و زندگی. ترجمه دکتر لطیف صدقیانی. چ4. تهران: فراین.
31) ــــــــــــــــــ (1390). خاطرات، رویاها، اندیشه ها، ترجمه پروین فرامرزی، تهران: به نشر.
32) ـــــــــــــــــ (1391). یونگ پاسخ به ایوب. ترجمه فؤاد روحانی. چ4. تهران: دیبا.
33) ـــــــــــــــــ الف(1392). انسان و سمبولهایش. ترجمه محمود سلطانیه. چ9. تهران: نماد.
34) ـــــــــــــــــ ب(1392). روانشناسی و کیمیاگری (انسان و اسطوره‌هایش). ترجمه محمود بهفروزی. چ2. تهران: چاپ نیل.
35) ـــــــــــــــــ ج(1392). مشکلات روانی انسان مدرن. ترجمه محمود بهفروزی. چ3. تهران: دیبا.
36) ـــــــــــــــــ د(1392). انسان در جست‌وجوی هویت خویشتن. ترجمه محمود بهفروزی. چ4. تهران: دالاهو.
37) ـــــــــــــــــ الف(1393). خود ناشناخته (فرد در جامعه امروزی). ترجمه مهدی قائنی. چ2. تهران: فراین.
38) ـــــــــــــــــ ب(1393). روانشناسی و شرق. ترجمه لطیف صدقیانی. چ3. تهران: دیبا.
39) ـــــــــــــــــ ج(1393). روانشناسی و تعلیم و تربیت. ترجمه علی محمد برادران رفیعی. چ3. تهران: دیبا.
ahmadzadeh,A. (2025). Psychological Critique of the Use of Psychic-Anima Value inIbn Farez's Mystical Poetry. The Journal of Research in Humanities, 30(1), 89-110.
MLA
ahmadzadeh,A. . "Psychological Critique of the Use of Psychic-Anima Value inIbn Farez's Mystical Poetry", The Journal of Research in Humanities, 30, 1, 2025, 89-110.
HARVARD
ahmadzadeh,A. (2025). 'Psychological Critique of the Use of Psychic-Anima Value inIbn Farez's Mystical Poetry', The Journal of Research in Humanities, 30(1), pp. 89-110.
CHICAGO
A. ahmadzadeh, "Psychological Critique of the Use of Psychic-Anima Value inIbn Farez's Mystical Poetry," The Journal of Research in Humanities, 30 1 (2025): 89-110,
VANCOUVER
ahmadzadeh,A. Psychological Critique of the Use of Psychic-Anima Value inIbn Farez's Mystical Poetry. The Journal of Research in Humanities, 2025; 30(1): 89-110.
The Journal of Research in Humanities