تأصیل الجذور التاریخیه لنقوش قصه معراج الرسول وفق نظریه نورثروب فرای فی علم الأساطیر

نوع المستند : پژوهشی اصیل

المؤلفون
1 طالبه مرحله الدکتوراه، البحوث الفنیه، کلیه الفن، جامعه الزهراء(س)، طهران.
2 أستاذه مشارکه، قسم الرسم، کلیه الفن، جامعه الزهراء(س).
3 أستاذ مشارک، قسم الرسم، کلیه الفن، جامعه الزهراء(س).
المستخلص
لکلّ قوم من الأقوام عقائد ومعتقدات مختلفه حول الرحله إلی عالم ما بعد الموت، وتُوصف هذه الرحلات بأوصاف مختلفه کما تتضمن أساطیر عدیده حول البعث، وهبوط أسطوره إلی عالم البشر، والصعود نحو السماء والاتصال بالأرباب والآلهه السماویه. إن إحدی هذه الرحلات إلی العالم الآخر هی رحله نبی الإسلام (ص) إلی السموات السبع، وقد عرفت باسم المعراج. تناول الکثیر من المؤلفین الإیرانیین ذکر هذه القصی مصوره ومنقوشه منها ما أُلِّف فی الحقبه الإیلخانیه (772-762 ﻫ ق) ومنها ما ألف فی الحقبه التیموریه (840 ﻫ ق) حیث تناولت هذه الکتابات التی عرف باسم "المعراج نامه" تفاصیل معراج النبی ورحلته إلی السماوات العُلی. نحاول فی هذا البحث معرفه أصول قصه المعراج وما إذا کانت هذه القصه قد حضر فیها نماذج من القصص الأسطوریه التی تتحدث عن آخر الزمان فی الحضارات القدیمه (إیران القدیمه، وحضاره بلاد الرافدین)، وهل استطاعت قصه المعراج أن تقدم معان جدیده؟ وسنعتمد علی المصادر المکتبیه والنهج التحلیلی الکیفی وفق طریقه علم الأساطیر للوصول بقصه المعراج من قصه تاریخیه إلی ما بعد التاریخانیه. أظهرت النتائج أن المیول الأسطوریه الکامنه کانت سته مستویات من المستویات الثمانیه المقترحه فی هذه الدراسه.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


1. آقابیگی پور، پیمان؛ کاظمی، داریوش، (1399). آتش و آریایی ها: انعکاس آن در شاهنامه فردوسی. دوره 14، ش 55، ص369- 345.
2. اسماعیل پور، ابوالقاسم، (1393). اسطوره ، بیان نمادین. تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
3. بهار، مهرداد، ( 1398). پژوهشی در اساطیر ایران. چاپ 14، تهران: آگه.
4. سگای، ماری رز، (1385). معراج نامه، سفر معجزه‌آسای پیامبر (ص). ترجمه: مهناز شایسته فر. تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی.
5. عبداله، زهرا، (1394). تبیین ریشه‌های ماهوی معراج و بازتاب آن‌ها در حوزه تصویر با تأکید بر نگاره‌های معراج پیامبر گرامی اسلام (ص). پایان‌نامه دکتری. دانشگاه شاهد. تهران
6. فرای، نورتروپ، (1378). ادبیات و اسطوره. ترجمه: جلال ستاری. در اسطوره و رمز. انتشارات سروش
7. فرای، نورتروپ، (1377). تحلیل نقد. ترجمه: ص، حسینی تهران: نیلوفر.
8. فرنبغ دادگی، ( 1390 .( بندهشن. ترجمه مهرداد بهار، تهران: توس.
9. کامرانی، بهنام، ( 1385). تبار شناسی فرشته در نقاشی ایران. کتاب ماه هنر، 96- 95.
10. کلانتری، نوش آفرین؛ صادقی تحصیلی، طاهره؛ حسنی جلیلیان، محمد رضا؛ حیدری، علی، (1395). سیر آتش از اسطوره تا عرفان ( ریشه های اسطوره ای نماده های مربوط به آتش در عرفان). کهن نامه ادب پارسی، سال7، ش3، ص 27- 51.
11. نامور مطلق، بهمن، (1392). درآمدی بر اسطوره‌شناسی: نظریه‌ها و کاربردها. تهران: انتشارات سخن.
12. ایلیاده، میرچا،) 1391 ). تصاویر و نمادها. ترجمۀ محمدکاظم مهاجری ، تهران: پارسه.
13. خالدیان، ستار؛ صابری، احمدرضا، (1443). دراسه النقوش البطولیه والحیوانات المرکبه الموجوده علی األختام األسطوانیه الخاصه بحصن تخت جمشید. دراسات فی العلوم الانسانیه، 28(4)، صص 96- 75.
14. Annus, A, (2010). On the Origin of Watchers: A Comparative Study of the Antediluvian Wisdom in Mesopotamian and Jewish Traditions. Journal for the Study of the Pseudepigrapha, 19(4), 277-320.‌
15. Burge, S. R. (2016). Myth, meaning and the order of words: reading hadith collections with Northrop Frye and the development of compilation criticism. Islam and Christian–Muslim Relations, 27(2), 213-228.‌
16. Boyce, M, (1985). ĀB: The concept of water in Ancient Iranian culture. Encyclopedia Iranica, 1.‌
17. Boyce, Mary, (1996). A History of Zoroastrianism: The Early Period, ) Vol. 1) . Brill.

18. Culianu, I. P, (1990). Out of this world: Otherworldly journeys from Gilgamesh to Albert Einstein. Shambala.
19. Dalley, Stephanie, (1989). Myths From Mesopotamia. Oxford: Oxford University Press.
20. Deutsch, N, (1999). Guardians of the Gate: Angelic Vice Regency in Late Antiquity (Vol. 22). Brill.
21. Frye, N, (2000). Anatomy of Criticism: Four Essays, with a foreword by H. Bloom. Princetion and Oxford: Princetin university Press.
22. James, Montague Rhodes, (1915). Notes on Apocrypha. JTS 16: 410-13.
23. Kreyenbroek, G, (1985). Sraoša in the Zoroastrian Tradition. Orientalia Rheno-Traiectina
24. Lieberman, S. J, (1987). A Mesopotamian Background for the So-Called Aggadic'Measures' of Biblical Hermeneutics?. Hebrew :union: College Annual, 157-225.‌
25. Scholem, G. G, (1995). Major trends in Jewish mysticism. Random House Digital, Inc..‌
26. Shvets I.V, (1998). Ryazhenyy personazh v naskalnom iskusstve Tsentralnoy Azii (problemy interpretatsii). Voprosy Arkheologii Kazakhstana 2: 213–18.
27. Silverman, Jason, (2012). Persepolis and Jerusalem (Iranian influence on the Apocalyptic
hermeneutic), New York, T & T Clark.
28. Sitchin, Z, (2002). Divine encounters: a guide to visions, angels, and other emissaries. Simon and Schuster.‌‌
29. Subtelny, M. E, (2015). 4 The Islamic Ascension Narrative in the Context of Conversion in Medieval Iran: An Apocalypse at the Intersection of Orality and Textuality. In Orality and Textuality in the Iranian World (pp. 93-129). Brill.‌
30. Wright, J. E, (2002). The early history of heaven. Oxford University Press.‌‌‌