خلیل مطران، شعر تاریخی ومبارزه سیاسی

Authors
1 عضو هیئت علمی
2 دانشگاه اصفهان
Abstract
شعر از دیر باز تصویرگر وقایع زمان خود بوده و هست و شاعران زیادی از جمله مطران در شعر خود به ثبت وقایع تاریخی پرداخته اند. ما در این مقاله ضمن بررسی شعر تاریخی مطران، نظر وی را در زمینه ی ارتباط بین تاریخ وسیاست مورد بحث قرار داده ایم. این مقاله به موضع گیری مطران در برابر ستمگران تاریخ می پردازد و نقش مطران را در رهبری جنبش نوآوری در قصائد تاریخی وی تبیین می کند و سبک شعری را که برای بیان نگاهش از آن استفاده کرده بررسی می کند. نتیجه ی تحقیق نشان می دهد که شاعر به شعر تاریخی به عنوان ابزاری برای ثبت حوادث تاریخی نگاه نمی کند بلکه از آن برای تقدیس آزادی و مقابله با ظلم واستبداد استفاده می کند. او ملت هایی را که با خضوع و تسلیم در برابر ستمکاران، حاکمان ظالم را ساخته وپرورش داده اند محکوم می نماید و در مقابل ملت هایی را که در برابر ظلم و ستم ایستادگی کرده و در این راه به دعا و امید واهی بسنده نکرده اند مورد تمجید قرار می دهد. او نه تنها موضوع شعر تاریخی خود را از تاریخ مصر - گذشته وحال آن – می گیرد بلکه به تاریخ ملت های دیگر مانند ایران و روم توجه دارد، چه او معتقد به وجود رابطه ای مستحکم میان ملت هاست و این رابطه همانا انتقام از ستمگران است. مطران در شعر تاریخی خود از جنبه دیگری نیز پیشتازی خود را در نو آوری در شعر به اثبات می رساند. او از سبک داستانی استفاده می کند تا ضمن جذب مخاطب - در هر زمان ومکان- از تأثیر گذاری کافی برخوردار باشد. شیوه های بیانی دیگری مانند ریشخند را نیز در کلام خود به کار برده، از تصویرگری در القای پیامش غافل نیست.

[1]  القرآن الکریم
[2]  أبو شوارب، محمد مصطفی، (2010)، خلیل مطران: الکتابات النقدیة، بیروت: المؤسسه الجامعیه للدراسات والنشر والتوزیع.
[3]  جحا، میشال، (1995)، خلیل مطران باکوره التجدید فی الشعر العربی الحدیث، بیروت: المؤسسه الجامعیه للدراسات والنشر والتوزیع.
[4]  حجازی، أحمد عبد المعطی، (1975)، خلیل مطران، بیروت: دار الآداب.
[5]  درویش، أحمد، (2010)، خلیل مطران المسیره والإبداع، الکویت: مؤسسه جائزه عبدالعزیز سعود البابطین للإبداع الشعری.
[6]  الرمادی، جمال الدین، (لا تا)، خلیل مطران شاعر الأقطار العربیة، مصر: دار المعارف.
[7]  عطوی، فوزی، (1989)، خلیل مطران شاعر الأقطار العربیة، بیروت: دار الفکر العربی.
[8]  عشقوتی، منیر، (1991)، خلیل مطران شاعر القطرین، بیروت: دارالمشرق.
[9]  عویضة، محمد محمد، ( 1994)، خلیل مطران شاعر القطرین، بیروت: دار الکتب العلمیة.
[10]    الغیث، نسیمه راشد، (2010)، خلیل مطران فی مرآه النقد الأدبی، الکویت: مؤسسه جائزه عبدالعزیز سعود البابطین للإبداع الشعری.
[11]    مطران، خلیل، (1977)، دیوان الخلیل، بیروت: دار مارون عبود.
[12]    المقدسی، أنیس، (1971)، اعلام الجیل الأول، بیروت.
[13]    الموسی، خلیل، (2010)، تجربه مطران الشعریه ملامحها وآلیاتها ومقوماتها، ابحاث الندوه الأدبیة: الدوره الثانیه عشره «دوره خلیل مطران ومحمد علی/ماک دزدار»، الکویت: مؤسسه جائزه عبدالعزیز سعود البابطین للإبداع الشعری، صص117-175.
[14]            ــــ، (2000)، قراءات فی الشعر العربی الحدیث والمعاصر، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
 
المصادر الفارسیة
[15]    اختر سیمین، حسین، (1386ش)، نقش خلیل مطران در طرح وتحول مکتب رومانتیک عربی (دور خلیل مطران فی طرح و تحول المدرسه الرومانسیه العربیة)، کرمانشاه: جامعه رازی.
[16]    حریرچی، فیروز ومجتبی محمدی مزرعه شاهی، (1389 ش)، مظاهر رومانتیک در اشعار خلیل مطران (المظاهر الرومانسیه فی شعر خلیل مطران)، فصلیّه علوم ادبی، جامعه قم، السنه الثالثة، الخریف والشتاء.
[17]    حسنعلی محمدی، بتول، (1380 ش)، خلیل مطران خاتم مکتب کلاسیک، فاتح مکتب رومانتیک (خلیل مطران: مختتم المدرسه الکلاسیکیة، ومفتتح المدرسه الرومانسیة)، طهران: جامعه تربیت مدرس.
[18]    خنشا، سارا، (1386 ش)، بررسی شعر رومانتیک خلیل مطران (دراسه فی شعر خلیل مطران الرومانسی)، طهران: جامعه  آزاد الإسلامیة، طهران.
[19]    دهقانی احمدآبادی، فاطمه، (1378 ش)، خلیل مطران واشعار داستانی_تصویری (خلیل مطران و اشعاره القصصیه – التصویریة) طهران: جامعه آزاد الإسلامیة، طهران.
[20]    سلیمان پور، زهرا، (1372 ش)، خلیل مطران شرح احوال وبررسی آثار وشرح تعدادی از قصائد (خلیل مطران: نبذه عن حیاته ودراسه أعماله الأدبیه و شرح عدد من قصائده)، اصفهان: جامعه اصفهان.
[21]    فوگل، اشپیل، (1380 ش)،  تمدن مغرب زمین (الحضاره الغربیة)، ترجمه: محمد حسین آریا، طهران، نشر امیر کبیر.