Ø‌نون عارف و عشق زاهد در پرتوى عشق عذری (با تأکید بر شیخ صنعان وسلاَّمه القس)

Authors
ی. عبید صالح عبید 1
غ. ح. غلام حسین زاده 2
ک. روشن فکر 3
1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس،
3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس
Abstract
داستان شیخ صنعان یکى از داستان‌هاى عاشقانه عرفانی نزد عرفاست، این داستان شبیه داستان زاهدانه عبدالرحمن ناسک مشهور به القس است. داستان سلاَّمه القس داراى ویژگى‌هاى عشق عذرى است، این نوع عشق نزد عرفا و زهاد به حکم «المجاز قنطره الحقیقة» عبارت از راهى براى رسیدن به عشق حقیقى است و عبور از آن شرطى براى رسیدن به معشوق ازلى است.
بررسى مضامین داستان شیخ صنعان و دختر ترسا نشان می دهد که این داستان دارای ویژگى‌هاى عشق عذرى است و شایستگى مقایسه با داستان سلاَّمه القس را دارد؛ ما در این مقاله با استفاده از دو روش تاریخی و توصیفی- تحلیلی و براساس رویکرد نقد تطبیقی در مدرسه ی امریکایی، این دو داستان را از حیث مضمون و موضوعات عاشقانه با عنایت به ویژگی های عشق عذری در ادبیات غنایی وپیوند عشق عفیف (مجازی) با عشق الهی (حقیقی) در ادبیات عرفانی، بررسی کرده ایم. آشکار ساختن شباهت ها و تفاوت های میان این دو داستان برای دسترسی به تفاوت های فکری، ‌فرهنگی و مذهبی حاکم در آن زمان، توجه محققانی را که در این زمینه فعالیت دارند جلب می کند تا منظومه های عاشقانه را بار دیگر با نگاهی نو مورد بررسی قرار داده و با نظایر آن ها در پرتو عشق عفیف مقایسه کنند.
The Journal of Research in Humanities
Volume 19, Issue 1
November 0
Pages 79-93