طباطبایی امین طاهره سادات، احمدیان محمدعلی، قاضی زاده کاظم، ایازی سیدمحمدعلی، شمس محمدجواد. آراء مختلفه حول نظره القرآن الکریم للعوامل الجغرافیه فی القصص. دراسات فی العلوم الانسانیه. 1433; 19 (4) :73-87
URL: http://aijh.modares.ac.ir/article-31-2156-fa.html
1- عضو هیات علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
2- عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
3- عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس تهران
4- عضو هیئت علمی دانشگاه آزاداسلامی تهران علوم و تحقیقات
5- عضو هیئت علمی دانشگاه امذاهب اسلامی
چکیده: (9976 مشاهده)
تکوّن قصص القرآن الکریم قسطاً عظیماً من هذا الکتاب السماوی والخوض فی هذا المجال له جوانب من التربیه والهدایه والإعجاز. وفی هذا المقام رأیان حول القصص القرآنیة، الرأی الأول (لمحمد أحمد خلفالله) الذی یؤکّد على أنّ القرآن لم یهتمّ بالعوامل الجغرافیه فی سرد قصصه، لأنّ لکل قاصّ حریّه فنّیّه فی سرد القصة، وبما أن الهدف الرئیسی للقرآن هو الهدایه والتربیه ولیست لهذه العوامل أیّ أهمیّه تربویّة؛ فلذلک أهملها القرآن. والرأی الثانی (لعبدالکریم بیآزارشیرازی وعبدالعزیز کامل و...) فهم على عکس الرأی الأوّل یرکّزون على أنّ القرآن قد اهتمّ بالعنصر المکانی فی صیاغه قصصه وذکرها بین حین وآخر. واستناداً إلى الأدله والشواهد المطروحه فی البحث رُجّح الرأی الثانی واستُنتج أنّ للقرآن نظره خاصه إلى تلک العوامل وقد ذکرها بطریقه هادفة؛ بل وقد طرحها على ثلاثه أوجه: فوجه صریح، والآخر خفی، والثالث ذا خفاء نسبیّ. والأسباب التی أدّت إلى عدم التصریح بالأوصاف الجغرافیه فی قصص القرآن وترکها فی خفاء نسبیّ أو مطلق هی، أوّلاً: لأنّ المخاطبین الأوائل کانوا بعیدین عن مبادئ علوم الجغرافیا؛ ثانیاً: لأنّ المخاطبین فی الألفیّه الثانیه کانوا بحاجه إلى کشف جوانب جدیده من الإعجاز العلمی للقرآن، ومنها الإعجاز الجغرافی، فأبهم القرآن تلک الجوانب لأبدیه الإعجاز. ثالثاً: لعدم وجود ضروره التصریح ببعضها لأنّها مذکوره فی المصادر التاریخیه أو غیرها؛ رابعاً: للإعجاز البیانی فی صیاغه الإیجاز، وخامساً: لإرجاع المخاطب إلى روایات صدرت عن المعصومین فی تفسیر آیات القصص وذلک تبیاناً لأهمیه وجودهم علیهم السلام.
إعتمد البحث على المنهج الوصفی (الإستقرائی التحلیلی) من أجل استنباط النصّ القرآنی وفهم محتواه.
دریافت: 1391/9/8 | پذیرش: 1391/9/28 | انتشار: 1391/10/15