تحلیل الصیغه السردیه فی القصص القصیره للمقاومه الفلسطینیه (صوره شاکیرا لمحمود شقیر وأسرار الدوری لأکرم هنیه أنموذجاً)

نوع المستند : پژوهشی اصیل

المؤلفون
1 طالبه مرحله الدکتوراه فی قسم اللغه العربیه وآدابها، کلیه الآداب، جامعه الزهراء(س)، طهران، إیران.
2 أستاذه فی قسم اللغه العربیه وآدابها، کلیه الآداب، جامعه الزهراء(س)، طهران، إیران.
المستخلص
تمثل السردیات العلمیه الحدیثه نتاج الثوره البنیویه فی مجال الأدب القصصی، وتقوم بفحص الأبعاد المختلفه للعمل الأدبی ومعانیه الخفیه من خلال دراسه الشکل والبنی السردیه الموجوده فیه. یعد جیرار جینیت من مشاهیر عهد البنیویه، وبناءً علی نظریته، یستند وصف بنیه النصوص الأدبیه وتحلیلها علی المکونات الثلاثه التی تتمثل فی الزمن والصیغه والصوت. تبحث الدراسه الحالیه فی الصیغه السردیه ووظیفتها فی قصتین قصیرتین هما "صوره شاکیرا" لمحمود شقیر و"أسرارالدوری" لأکرم هنیه، وهما کاتبان فلسطینیان معاصران، وذلک اعتماداً علی المنهج الوصفی التحلیلی، لتثبت مدی فائده قراءه العمل الأدبی وتحلیله فی الدراسه السردیه للقصه القصیره، علی الرغم من القیود التی تعتری البنیه النمطیه وحجمها. تبین نتائج الدراسه أن التمثیل فی قصه "أسرارالدوری" والتلخیص فی قصه "صوره شاکیرا" هی أکثر أشکال السرد استخداماً، وهذا یعود إلی غرض الکاتبین ونیتهما فی روایه القصص. فی "أسرارالدوری" قام هنیه بتوظیف المزید من التمثیل لتعزیز تواصل القارئ مع الأحداث والشخصیات الثوریه فی القصه بغیه إثاره الشعور بالوطنیه ومحاربه کیان الاحتلال فیها، ولکن فی "صوره شاکیرا"، فقد قام شقیر بالاعتماد علی المزید من التلخیص لیظهر للقرّاء بشکل غیر مباشر ابتعاد بعض الشباب الفلسطینیین عن المقاومه وقیمها فی المجتمع، لعله یستطیع أن یخطو خطوه فی سبیل إیقاظ المجتمع الفلسطینی.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


1. اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: چاپ فردا.
2. اسکولز، رابرت (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: آگاه.
3. اوجبی، علی (1389). عیار نقد. تهران: خانه‌ی کتاب.
4. ایرانی، ناصر (1364). داستان، تعریف، ابزارها و عناصر. تهران: کانون پرورشی کودکان و نوجوانان.
5. ایوب، محمد (1996). الشخصیة فی الروایة الفلسطینیة المعاصرة (فی الضفة الغربیة و قطاع غزة 1967-1993). بی‌جا. بی‌نا.
6. بی نیاز، فتح الله (1388). درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی. چاپ دوم. تهران: افراز.
7. پور حشمتی، حامد و علی اکبر محسنی (1397).« تقنیات السرد فی شعر محمد الماغوط " دواوین «حزن فی ضوء القمر» و « غرفة بملایین الجدران» و «الفرح لیس مهنتی» انموذجا". مجله ی دراسات فی العلوم الانسانیة. دوره 24.شماره 1.صص 53-78.
8. پورعابد، محمد جواد و احمد عادل ساکی(1399).«جمالیة الخطاب الساخر و اسلوبیه فی مجموعة «صورة شاکیرا» للقاص الفلسطینی المعاصر محمود شقیر» . مجله ی زبان و ادبیات عربی. دوره 13. شماره 1.صص 1-18.
9. تایسن، لیس (1387). نظریه‌های نقد ادبی معاصر. ترجمه‌ی مازیاد حسین‌زاده و فاطمه حسینی. تهران: نگاه امروز.
10. تودوروف، تزوتان (1382). بوطیقای ساختارگرا. ترجمه‌ی محمد نبوی. چاپ دوم. تهران: آگه.
11. تولان، مایکل (1393). روایت‌شناسی: درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی. ترجمه‌ی فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. چاپ دوم. تهران: سمت
12. زیتونی، لطیف (2002). معجم مصطلحات نقد الروایة (عربی، انکلیزی، فرنسی). لبنان: مکتبة لبنان ناشرون. دارالنهار للنشر.
13. ژنت، ژرار (1392). تخیل و بیان. ترجمه الله شکر اسداللهی تجرق، تهران: سخن.
14. سلوان، رامان و پیتر ویدوسون (1377). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمه‌ی عباس مخبر. چاپ دوم. تهران: طرح نو.
15. شقیر، محمود (2012). الأعمال القصصیة الکاملة. حیفا: دار رایة للنشر والتوزیع.
16. شمس الدینی فرد، اعظم و فاطمه سیستانی رحمت آباد (1399). «تحلیل وجه روایی در رمان «مذاکرات کلب عراقی» اثر عبدالهادی سعدون براساس نظریه «ژرار ژنت». فصلنامه ی لسان مبین. سال 11. شماره 40. صص 23- 42.
17. صالحی، پیمان (1392). «روایت شناسی داستان های کوتاه نادر ابراهیمی و اکرم هنیه (مطالعه موردی: داستان «غیر ممکن» و «هزیمة شاطر حسن») . کاوش نامه ی ادبیات تطبیقی. سال 3. شماره 12. صص 17- 37.
18. طاهری نیا، علی باقر و دیگران (1394). « التواتر السردی المتناثر فی قصة آدم (ع) فی القرآن الکریم ». مجله ی دراسات فی العلوم الانسانیة. دوره 22.شماره 1.صص 33-48.
19. عباسی، علی (1393). روایت‌شناسی کاربردی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
20. عظیمی، کاظم و دیگران (1389). «تحلیل العناصر القصصیة فی قصة «مقعد رونالدو» للقاص الفلسطینی محمود شقیر». نشریه ی الجمعیة العلمیة الایرانیة للغة العربیة و آدابها. دوره 6. شماره 14.صص 19- 35.
21. علی‌زاده، ناصر، سونا سلیمیان (1391). «سنت و مدرنیته در رمان همسایه‌ها». مجله‌ی پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شماره 27. صص159-176.
22. فلکی، محمود (1382). روایت داستان. تهران: بازتاب نگار.
23. قهرمانی، علی و دیگران (1396). «بازخوانی وجه و لحن روایی داستان «ابومعزی» اثر نجیب کیلانی از منظر ساختارگرایانه ی ژرار ژنت» . دو فصلنامه ی روایت شناسی. سال 1. شماره 2.صص 51- 80.
24. کاظم زاده، نسرین (1390). «بررسی عناصر داستان در داستانک های محمود شقیر نویسنده معاصر فلسطینی». پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
25. کاظم زاده، نسرین و کبری روشنفکر (1392).«سبک شناسی داستانک معاصر عربی با بررسی موردی مجموعه داستانک«قصة طقوس للمرأة الشقیة» محمود شقیر». فصلنامه ی لسان مبین. شماره 12. صص 128- 149.
26. کالر، جاناتان (1385). نظریه‌ی ادبی. ترجمه‌ی فرزانه طاهری. چاپ دوم. تهران: مرکز.
27. مارتن، والاس (1998). نظریات السرد الحدیثة. ترجمه‌ی حیاة جاسم محمود. القاهرة: المجلس الأعلی للثقافة.
28-مارتن، والاس (1393). نظریه های روایت. ترجمه ی محمد شهبا. چاپ اول. تهران : هرمس.
29. میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1382). ادبیات داستانی (قصه، رمانس، داستان کوتاه، رمان). تهران: بهمن.
30. ویلم برتنز، یوهانس (1382). نظریه‌ی ادبی. ترجمه‌ی فرزان سجودی. چاپ اول، تهران: موسسه انتشاراتی آهنگ دیگر.
31. هنیة، اکرم (2003). الاعمال القصصیّة: السفینة الأخیرة... المیناء الأخیر؛ هزیمة الشاطر حسن؛ وقائع التغریبة الثانیة للهلالیّ؛ عندما أضیء لیل القدس، أسرار الدوری. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
32. یقطین، سعید (1997). تحلیل الخطاب الروائی (الزمن-السرد-التبئیر). چاپ سوم. بیروت: المرکز الثقافی العربی.
33. یونسی، ابراهیم (1351). هنر داستان‌نویسی. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.