الدور الروائی للزمن فی تکوین عملیه الخطاب الروائی لجیرار جینیت فی روایه "أم سعد" لغسان کنفانی

نوع المستند : پژوهشی اصیل

المؤلفون
1 طالبه مرحله الدکتوراه، اللغه الفارسیه وآدابها، جامعه آزاد الإسلامیه، ورامین
2 أستاذه مساعده للغه الفارسیه وآدابها، جامعه آزاد الإسلامیه، ورامین
المستخلص
یؤکد الناقد الروائی "جیرار جینیت" فی الخطاب الروائی علی القصه وکیفیه سردها، وینظر إلی الروایه باعتبارها حلقه وصل للتعامل بین القصه والخطاب. وللخطاب فی هذا الاتجاه ثلاثه أبعاد، هی الصیغه، والخطاب، والزمن الذی ینقسم بدوره إلی نظم واستمرار وتکرار. نحاول فی هذا البحث وفقا للمنهج الوصفی التحلیلی وبالاعتماد علی اتجاه جینیت فی الخطاب الروائی أن ندرس بنیه الزمن وأساسیات الروایه لنحلل بعدها المساحه ما بین الروایه وبیان الراوی فی روایه "أم سعد"، ونتعرف کذلک علی حجم استخدام غسان کنفانی لهذا الاتجاه من أجل تشکیل هذا النظام والبنیه الروائیه للقصه. تنطلق فرضیه البحث من أن روایه "أم سعد" قد شهدت تداخلا للأزمنه الثلاثیه وبالتالی یمکن دراستها وفق نظریه جیرار جینیت. ونتیجه لذلک فإن القصه وبسبب طبیعتها الوصفیه فی بدایتها کانت سلبیه السرعه، لکن فی نهایه القصه وبعد حذف بعض الأحداث غیر الهامه أخذت القصه منحی إیجابیا من ناحیه السرعه والحرکه، لکن النمط العام للحکی أو الروی فی الروایه کان أحادیا وتمت الاستفاده من مقیاس التکرار لتأکید المعنی فی مضمون القصه. إن الکاتب وبعد کسره للمسار الزمنی الخطی استخدم أنواعا من الزمن المضطرب الاستباقی والاسترجاعی، لکن الروایه وعندما تلجأ إلی الحوار والمناقشه بین طرفین نلاحظ فیها أکثر أشکال التکرار وهو ما خلق فضاءً واقعیا قلص المسافه بین القارئ والنص وزاد من حیویه روایه کنفانی وحول نصه إلی نص حی ونشط.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


منابع و مراجع
1- احمدی، بابک. (۱۳۸۰ش). ساختار و تاویل متن، تهران: مرکز.
2- اخوت، احمد.(1371).دستور زبان داستان، چاپ اول، اصفهان: نشر فردا.
3-اسکولز،رابرت.(1379). درآمدی بر ساختارگرایی درادبیات.ترجمة فرزانه طاهری،نشر آگه.
4-ايگلتون، تری. (1380). پیش درآمدی بر نظرية ادبی ، ترجمة عباس مخبر، تهران: مرکز.
5-بی نیاز، فتح الله.(1393). درآمدی بر داستاد نویسی و روایت شناسی. تهران: افزار.
6-ترکمانی، حسینعلی و مجتبی شکوری، مازیارمهیمنی. (1396ش). «تحلیل روایت شناسی سوره نوح برمبنای دیدگاه رولان بارت و ژرار ژنت»، پژوهش‌های ادبی قرآنی، سال پنجم، شمارۀ سوم، صص 91- 116.
7-تودورف، تزوتان.( 1382).بوطیقای ساختارگرا. ترجمة محمد نبوی. تهران: آگاه.
8-تولان، مایکل.(1393). روایت شناسی، درآمدی زبانشناختی- انتقادی، ترجمة سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، چاپ دوم، تهران: سمت.
9– الحاج علی، هیثم.(2008). اﻟﺰﻣﻦ اﻟﻨﻮﻋﻲ واﺷﻜﺎﻟﻴﺎت اﻟﻨـﻮع اﻟﺮواﻳـﻲ، ﺑﻴـﺮوت : ﻣﺆﺳـﺴﻪ اﻻﻧﺘـﺸﺎر العربی.
10-ﺣﺮي، اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ.(1387). «اﺣـﺴﻦ اﻟﻘـﺼﺺ روﻳﻜـﺮد رواﻳـﺖ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑـﻪ ﻗـﺼﺺ ﻗﺮآﻧـﻲ»، ﻣﺠﻠـﻪ ﻧﻘـﺪ ادﺑﻲ، سال یکم، ﺷﻤﺎره دوم. صص83-122.
11-ﺣﺴﻦ اﻟﻘﺼﺮاوي، ﻣﻬﺎ(2004). اﻟﺰﻣﻦ ﻓﯽ اﻟﺮواﯾﮥ اﻟﻌﺮﺑﯿﮥ، بیروت: ﻣﺆﺳﺴﻪ اﻻﺑﺤﺎث اﻟﻌﺮﺑﯿﮥ.
12-رﺟﺒﻲ، زﻫﺮا. ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ زاده، ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ. ﻃﺎﻫﺮي، ﻗﺪرت اﷲ. (1388). «بررسی رابطه زﻣﺎن و ﺗﻌﻠﻴﻖ در رواﻳﺖ ﭘﺎدﺷﺎه وﻛﻨﻴﺰك»، ﭘــﮋوﻫﺶ زﺑﺎن و ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ، ﺷﻤﺎره دوازدﻫﻢ. صص75-98.
13-راستگو، کبری. (1398). «جدلیه الإنسان ‌المعاصر والعبث فی "الأغنیه الزرقاء الخشنه" لزﻛﺮیا تامر (علی ضوء نظریه جیرار جینیت)»، دراسات فی العلوم الانسانیه، دوره بیست وششم ، شماره یکم. صص45-67.
14-روشنفکر،کبری وفرشته آذرنیا( 1396). « الزمن الروایی فی رمان "رماد الشرق" لواسینی الاعرج»، مجله اضاءات النقدیه، سال هفتم، شماره بیست و پنجم، صص 9-43.
15-زیتونی، لطیف.(2002). معجم مصطلحات نقد الروایة، بيروت: مكتبة لبنان ناشرون.
16-ژرار، ژنت. (۱۳۹۸ش).گفتمان روایت جستاری در باب روش ژرار ژنت، ترجمه: معصومه زواریان، تهران: انتشارات سمت.
17-سوسونی، ابر و مهدی مسبوق و فرامرز میرزایی. (۱۳۹۷ش ). «زمان روایی و کارکردن آن در فرايند تولید دورنمایه داستان کوتاه «الخطوبه» اثر بهاء طاهر»، مجله الجمعیه الایرانیه للغه العربیه و آدابها، دوره چهاردهم، شماره چهل و نه، صص 21-40.
18-عابدینی، داریوش.(1371). پلی به سوی داستان نویسی، تهران:مدرسه.
19-العید، یمنی، (۱۹۸۶م )، الروی، الموقع و شکل (دارسه فی سرد الروائی)، بیروت.
20- قاسمی، قدرت. (1387). «زمان روایت»، نقد ادبی، سال یکم. شماره دوم. صص122-143.
21- کنفانی، غسان، (۲۰۱۳م )، أم سعد، قبرص: دارمنشورات الرمل.
22- کنفانی، غسان. (۱۳۶۱ش). ام سعد، ترجمه: عدنان غریفی، تهران: انتشارات آینده زن.
23- گودرزی لمراسکی، حسن و علی بابا پور روشن، (۱۳۹۱ش)، «بررسی رابطه زمان و جذابیت در روایت «الافق وراء البوابه» از غسان کنفانی»، مجله الجمعیه الایرانیه للغه العربیه و آدابها، دوره هشت، شماره بیست و پنج، صص 113- 145.
24-لحمدانی، حمید، (۱۹۹۹م)، لبنیه النص السردی من منظور النقد ادبی، بیروت: المرکز الثقافی العربی للطباعه و النشر و التوزیع، الطبعه الاولی.
25- ﻟﻮﺗﻪ، ﻳﺎﻛﻮب. (1386). ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮ رواﻳﺖ در ادﺑﻴﺎت و ﺳﻴﻨﻤﺎ، ﻣﺘﺮﺟﻢ: اﻣﻴﺪ ﻧﻴﻚ ﻓﺮﺟـﺎم، ﺗﻬـﺮان : ﻧﺸﺮ ﻣﻴﻨﻮي ﺧﺮد.
26- ﻣﺎرﺗﯿﻦ، واﻻس. (1386). ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي رواﯾﺘﯽ، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻬﺒﺎ، ﭼﺎپ دوم، تهران: اﻧﺘﺸﺎرات ﻫﺮﻣﺲ.
27- مکاریک، ایرناریما. (۱۳۹۸ش). دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه: محمد نبوی و مهران مهاجر، تهران: نشر آگه.
28- مکوئیلان، مارتین. (۱۳۸۸ش). گزیده مقالات روایات، ترجمه: فتاح محمدی، تهران: مینوی خرد.
29-میرزایی، فرامرز و مریم مرادی. (1390ش). «شگردهای روایت زمان در ادبیات پایداری فلسطین»، کاوش نامه ادبیات تطبیقی، شماره دوم. صص175-206.
30- میر صادقی،جمال.(1392). داستانهای خیالی .تهران: سخن.
31-ناظمیان، هومن و خليل پرويني و فرامرز ميرزايي و كبري روشنفكر .(1398). دراسة البنیة القصصیة لقصة المناظرة بین الإنسان و الحیوان و الجن فی رسائل إخوان الصفا»، دراسات فی العلوم الانسانیه، دوره شانزدهم، شماره سوم. صص29-44.
32-یعقوبی، رؤیا. (1391). «روایت شناسی و تفاوت میان داستان و گفتمان براساس نظریات ژرار ژنت»، پژوهشنامه فرهنگ و ادب، سال هشتم، شماره سیزدهم. صص 290-313.
33- Chatman, Symour (1978),“Towards a Theory of Narrative”. NewLiterary History, 6, Number 2, pp.295-318
34-Genette, Gerard (1980), Narrative Discourse. Translated by Jane E . Lewin, Cornell university press.