1
أستاذ مشارک، قسم اللّغه الفارسیه وآدابها، جامعه الرازی، کرمانشاه
2
أستاذ، قسم اللّغه العربیه وآدابها، جامعه الرازی، کرمانشاه
3
طالبه دکتوراه، قسم اللّغه الفارسیه وآدابها، جامعه الرازی، کرمانشاه
المستخلص
تعد الاستعاره المفهومیه فی النظریات اللغویه الحدیثه من أهم القضایا التی تختلف عن مفهومها الکلاسیکی اختلافا جذریا. ویری اللغویون الجدد أنه لا تقتصر جمالیات الاستعاره علی حقلی البلاغه والأدب، بل تعدوهما لتشمل الحقل الدلالی أیضا. وفی السیاق ذاته، اقترح لیکوف وجونسون وهما من طلیعه المنظرین للاستعاره المفهومیه نظریه جدیده تتمثل فی أن الاستعاره المفهومیه تؤدی وظیفه مفهومیه فضلا عن وظیفتها الجمالیه والأدبیه ما یمیزها عن مفهومها الکلاسیکی القدیم. هذا ویرمی هذا البحث إلی دراسه الاستعاره المفهومیه بأشکالها المتنوعه فی دیوان بلند الحیدری مرتکزا علی موتیف الحیاه، اعتمادا علی المنهج الوصفی التحلیلی.وقمنا لإنجاز الدراسه بالبحث عن الاستعارات المفهومیه بأقسامها الثلاثه هی: الوجودیه والمادیه والهیکلیه أولاً ثم تحلیل الاستعارات تحلیلا دلالیا بما یتلاءم وأهداف البحث ثانیا. وتکمن أهمیه الموضوع فی أن الشاعر عبّر فی شعره عن رؤیته المشوبه بالخیبه والإحباط والتی قد تتحول إلی الاحساس بالتشاؤم والعبثیه. ومن أبرز النتائج التی تفیدها دراستنا هذه، هی أن الشاعر ینظر إلی الحیاه نظره تشاؤمیه إلا أن نظرته لاتخلو من مشاعر التفاءل والإیجابیه أحیانا. أضف إلی ذلک أنه ثبت من خلال هذه الورقه البحثیه أن الاستعاره الوجودیه بأنواعها الثلاثه وهی الظرف والتشخیص والمادیه تفوق غیرها من الاستعارات فی شعر بلند الحیدری من حیث الکمیه. والسبب فی ذلک ربما یعود إلی حرص الشاعر علی تحویل أفکاره ورؤاه من الحاله المجرده والذهنیه إلی صور مادیه محسوسه یألفها المخاطب المتلقی بسهوله ووضوح.
1. اسپرهم، داود و سمیه تصدیقی(1397)، استعارۀ شناختی عشق در مثنوی مولانا، متن پژوهی ادبی، شماره76، ص 87-114.
2. افراشی، آزیتا و دیگران(1394)، استعارههای مفهومی در زبان فارسی؛ تحلیل شناختی و پیکره مدار، زبان شناخت، سال6، شماره 2، ص 39-63.
3. بارانی، محمد و دیگران(1395)، کاربرد استعارۀ مفهومی در قصاید ناصر خسرو، پژوهشنامه ادب غنایی، شمارۀ 27، ص 41-62.
4. بازیار، عاطفه(1394)، تحلیل محتوایی اندیشۀ مرگ و زندگی در شعر بلند الحیدری و سیاوش کسرایی، دانشگاه رازی.
5. بختیاری نسب، سمیرا و خیرالله محمودی(1397)، منظومۀ استعارههای مفهومی لمعات، ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، شماره 51، ص 83-114.
6. براتی، مرتضی(1396)، بررسی و ارزیابی نظریۀ استعارۀ مفهومی، مطالعات زبان بلاغی، شماره 16، ص 51-84.
7. بهنام، مینا(1389)، استعارۀ مفهومی نور در دیوان شمس، نقد ادبی، شماره 10، ص 91- 114.
8. پورالخاص، شکرالله و رقیه آلیانی(1397)، بررسی استعارههای جهتی در غزلیات شمس، متن پژوهی ادبی، شماره 7، ص 207- 228.
9. حاتم پورانگوت، محمود(1396)، بررسی اومانیسم در اشعار بلندالحیدری، پایاننامه دانشگاه محقق اردبیلی.
10. حاجی زاده، مهین وعلی فضا مرادی(1394)، بررسیو تحلیل نوستالژی در شعر بلند الحیدری، نقد ادبی معاصر عربی، شماره 8، ص 100-118.
11. حبیبی، علیاصغر و الهام قربانی (1394)، بازنمایی چهره وطن در اشعار بلند الحیدری،ادبیات پایداری، شماره13، ص 25-44.
12. حمیدی رمقان، مهدی(1394)، بررسی مؤلفههای واقعگرایی در اشعار بلند الحیدری و ناظم حکمت، پایاننامه دانشگاه زابل.
13. الحیدری، بلند(1980)، دیوان بلند الحیدری، ج 2، بیروت: دارالعوده.
14. خلیلی مقدم، سیده ثمانه(1393)، اندیشۀ انسانی و گرایش تأملی در شعر بلند الحیدری، پایاننامه دانشگاه فردوسی مشهد.
15. رضوانیان، حسین و صدیقه طهماسبی بیرکانی(1396)، نقش موضوع در کاربرد استعارۀ مفهومی، مطالعات زبان بلاغی، شماره 16، ص 135- 156.
16. رومیانی، مهتاب(1393)، بررسی رئالیسم در شعر بلند الحیدری، پایاننامه دانشگاه الزهرا.
17. سبز علیپور، جهاندوست و سهیلا وزیری(1397)، بررسی استعارۀ مفهومی عرفان خرابات است دردیوان حافظ، پژوهشهای ادب عرفانی، شماره 36، ص 25-51.
18. سراج، اشرف و بهروزمحمودی بختیاری(1397)، استعارههای شناختی در شاهنامه فردوسی از دیدگاه زبانشناسی شناختی، پژوهشنامه نقدادبی و بلاغت، دوره 7، شماره 3، ص75-94.
19. شهرامی، محمد باقر و سید علی هاشمی عرقطو(1396)، بررسی استعارۀ ساختار شعری در مجموعه "تولدی دیگر" بر مبنای استعارۀ شناختی، زیبایی شناسی ادبی، ش 31، ص 141-160.
20. صادقی تحصیلی، طاهره و عصمت دریکوند(13959، استعارۀ مفهومی در دیوان میر نوروز، فرهنگ و ادبیات عامه، ش 9، ص 1-21.
21. عبادی، اکرم01395)، بررسی صور خیال در اشعار بلندالحیدری، پایاننامه دانشگاه کردستان.
22. عبداللهی، منیژه(1387)، پیغامهایی به هیچ کجا(بررسی مشابهتهای زندگی و شعر بلند الحیدری و مهدی اخوان ثالث)، پژوهشهای ادب عرفانی، شماره 6، ص 181-206.
23. عبدی مکوندی، اسماعیل و اشرف زیارتی(1389)، استعارۀ مفهومی آتش در خمسۀ نظامی، مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه، دورۀ 2، شماره 1-3، ص 79-90.
24. علامی، ذوالفقار و طاهره کریمی(1395)، تحلیل شناختی استعارۀ مفهومی "جمال" در مثنوی و دیوان شمس، زبان و ادبیات فارسی، شماره 80، ص 137-160.
25. فیروزپور، مرضیه(1392)، بررسی و نقد کهن الگوها در شعر بلند الحیدری، پایاننامه دانشگاه تبریز.
26. کشاورزی، وفادار و مرضیه فیروز پور(1392)، بررسی کهن الگوی سایه در اشعار بلند الحیدری، لسان مبین، شماره 11، ص 147-160.
27. محسنی، علی اکبر و رضا کیانی(1392)، نقد و بررسی جلوههای اندوه رمانتیک در شعر معاصر عراق(مطالعۀ مورد پژوهانه: نوسرودههای بلند الحیدری)، پژوهشنامه نقد ادب عرب، شماره 7، ص 77-101.
28. مرادی، چنور(1389)، بررسی اغتراب در شعر بلند الحیدری، پایاننامه دانشگاه کردستان.
29. هاشمی، زهره(1389)، نظریۀ استعارۀ مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون، ادب پژوهی، شماره 12، ص 119-139.
مالمیر,محمّدابراهیم , امیری,جهانگیر و کنعانی,سمیرا . (2025). رؤیه بلند الحیدری نحو الحیاه فی شعره عبر آلیه الاستعاره المفهومیه (دراسه وتحلیل). دراسات فی العلوم الانسانیه, 29(4), 45-66.
MLA
مالمیر,محمّدابراهیم , امیری,جهانگیر , و کنعانی,سمیرا . "رؤیه بلند الحیدری نحو الحیاه فی شعره عبر آلیه الاستعاره المفهومیه (دراسه وتحلیل)", دراسات فی العلوم الانسانیه, 29, 4, 2025, 45-66.
HARVARD
مالمیر,محمّدابراهیم,امیری,جهانگیر,کنعانی,سمیرا. (2025). 'رؤیه بلند الحیدری نحو الحیاه فی شعره عبر آلیه الاستعاره المفهومیه (دراسه وتحلیل)', دراسات فی العلوم الانسانیه, 29(4), pp. 45-66.
CHICAGO
محمّدابراهیم مالمیر, جهانگیر امیری و سمیرا کنعانی, "رؤیه بلند الحیدری نحو الحیاه فی شعره عبر آلیه الاستعاره المفهومیه (دراسه وتحلیل)," دراسات فی العلوم الانسانیه, 29 4 (2025): 45-66,
VANCOUVER
مالمیر,محمّدابراهیم,امیری,جهانگیر,کنعانی,سمیرا. رؤیه بلند الحیدری نحو الحیاه فی شعره عبر آلیه الاستعاره المفهومیه (دراسه وتحلیل). دراسات فی العلوم الانسانیه, 2025; 29(4): 45-66.