1
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران
2
استاد تمام حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3
استاد یار حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی ، واحد شهر قدس ، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
4
استاد یار حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی ، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
المستخلص
تتضمن العقود بعضَ العوامل التی یُمکن أن تحدّد الالتزامات، أو تغیّرها، وحتی تلغیها فی أحیان أخری. وهذه العوامل قد تکون ذات منشأ قانونی أو إرادی یُذکر بشکل صریح أو ضمنی أثناء العقد. من ضمن العوامل ذات الطبیعه الإرادیه هی الشرط البنائیه أو التبانیه التی تستطیع أن تغییر طبیعه الالتزامات وشکلها. إن طرفی العقد فی هذا الشرط یتفقان علی الالتزام به حتی وإن لم یتم التصریح به. إن الشرط البنائی إذا لم یتم التصریح به فی العقد فقد یکون قادرا بالاعتماد علی الإراده الضمنیه علی تغییر حدود وشکل الالتزام، فقد یزید نسبه الالتزام أو یقلل من مستوی الالتزام من طرفی العقد. وبالنسبه للحقوق المتعلقه بالأموال والحقوق المتعلقه بالأشخاص فإن هذا الشرط قابل للتنفیذ، ویمکن أن یخلق التزاما تعهدیا أو یقلل من نسبه الالتزام، وفی النهایه وفی حال عدم الوفاء بهذا الشرط یمکن أن یوفر أسباب فسخ العقد وإلغائه.
ابن ابی المجهور،محمد بن علی،عوالی اللئالی،سیدالشهدا،قم،1403ق
ابن براج عبدالعزیز الطرابلسی،جواهرالفقه،در مجموعه سلسله الینابیع الفقیه،ج13،دارالتراث،بیروت،1410ق
ابن منظور محمد ابن مکرم، لسان العرب، قم، نشر ادب الحوزه،1366ش.
اراکی محمدعلی(تقریرات درس حائر یزدی)،موسسه اسماعیلیان،قم،1415ق
اصفهانی محمدحسین،حاشیه بر مکاسب،موسسه نشر اسلامی،1418ق
امام خمینی(ره) روح اله،البیع،ج5و1،چ4،موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان،قم،1419ق
امامی سیدحسن، حقوق مدنی، ج1، چ18،انتشارات اسلامیه،1376
ایروانی غروی میرزا علی،حاشیه بر مکاسب،ج3،تحقیق فخار اصفهانی،قم،1386ش
باز سلیم رستم،شرح المجله،چ3،داراحیاء التراث العربی،بیروت،بی تا
بروجردی مرتضی،مستند العروه الوثقی،کتاب الاجاره،تقریرات فقه آیت الله خوئی،قم،چ اول،لطفی-علمیه،1414ق.
تبریزی، میرزا جواد، ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب، قم، موسسه اسماعیلیان، 1412ق.
توحیدی، محمدعلی، مصباح الفقاهه، مکتبه الدواری، قم،1377ش.
جعفری لنگرودی محمد جعفر،تاثیر اراده در حقوق مدنی،رساله دکتری،بی تا و بی نا،جلسه رسیدگی مصوب 14 دی ماه 1339
جعفری لنگرودی محمدجعفر، حقوق تعهدات، ج1،گنج دانش،تهران،1368ش
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مجموعه محشی قانون مدنی، تهران، گنج دانش،1370ش.
جعفری لنگرودی،ترمینولوژی حقوق،گنج دانش،تهران،1356ش.
حسینی شیرازی سید محمد،ایصال الطالب الی المکاسب،قم،1355ش.
حکیم سید محسن،منهاج الصالحین همراه با حاشیه محمد باقر صدر،مطبعه الآداب،نجف،بی تا
حکیم سیدمحسن،نهج الفقاهه،مطیعه العلمیه،نجف،1371ق
خوانساری احمد،جامع المدارک فی شرح المختصر النافع؛ج3،دوره 5جلدی،اسماعیلیان،قم،1405ق
خوانساری موسی بن محمد،منیه الطالب،ج1،(تقریرات درس آیت اله نائینی)،مطیعه المرتضویه،1357ق
خوانساری،شیخ موسی،منیه الطالب،تقریرات،مکاسب،محقق نائینی،چ سوم،قم،دفتر انتشارات اسلامی،1431ق.
خوئی سید ابوالقاسم،مبانی العروه الوثقی، ج2، مطیعه الأداب،نجف،بی تا
دهخدا علی اکبر،لغتنامه دهخدا،دانشگاه تهران،تهران،1373ش
رشتی میرزا حبیب اله،الاجاره،چ سنگی به خط محمد طاهر،بی جا بی تا
رشتی میرزا حبیب اله،فقه الامامیه،قسم الخیارات،مکتبه الدواری،1407ق
سنهوری احمد عبدالرزاق،الوسیط فی شرح قانون المدنی الجدید(مصر)،دوره 10جلدی،دار الحیاء القراث العربی،بیروت،1954م
سنهوری عبدالرزاق،مصادر الحق فی الفقه الاسلامی دارالحیاء التراث العربی،بیروت،بی تا
سید ابن زهره،حمزه ابن علی،الغنیه النزوع علی علمی الاصول و الفروغ،چ اول،قم،موسسه امام صادق(ع)،1417
شهید اول محمد ابن مکی،الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه،چ دوم،قم،دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،1417ق.
شهید اول محمد بن مکی،القوائد و الفوائد،مکتبه المفید،مطبعه الآداب،نجف،1360ق.
شهید ثانی، مسالک الافهام، الطبعه الاولی، موسسه المعارف الاسلامی، قم،1413ق.
شهید ثانی،زین الدین الروضه البهیه،چ اول،قم،انتشارات علامه،1369ش.
شیخ انصاری مرتضی،فوائد الاصول،موسسه النشر الاسلامی،قم،1411ق.
شیخ انصاری مرتضی،مکاسب،چ طاهر،تبریز،بی نا، 1375ش.
شیخ انصاری مرتضی،مکاسب،دوره 6 جلدی،چ2،مجمع الفکری الاسلامیه،قم،1420ق
شیخ طوسی محمد بن حسن،المبسوط،تهران،المکتب المرتضویه،1315ش.
صفایی سید حسین و امامی اسداله،حقوق خانواده،چ ششم،دانشگاه تهران،تهران،1377ش.
صفایی، سید حسین، حقوق مدنی5، جزوه درسی انتشارات دانشکده حقوق تهران سال تحصیلی 68-69
طباطبائی یزدی سید محمد کاظم،ملحقات،عروه الوثقی،مکتبه الواری،قم،بی تا.
طباطبائی یزدی سید محمدکاظم،حاشیه بر مکاسب،موسسه اسماعیلیان،قم،1378ق.
عباسی فرید،تقریرات اصول محمود شهابی،محمدعلی علمی،چ هفتم،تهران،1344ش.
علامه حلی،حسن ابن یوسف،تذکره الفقها،چ اول،موسسه ال البیت،1434ق.
علامه حلی،حسن ابن یوسف،مختلف الشیعه فی احکام الشریعه،چ دوم،قم،دفتر انتشارات اسلامی،1413ق.
علی آبادی علی،ایجاد و سقوط تعهدات ناشی از عقد در حقوق اسلامی،تهران،انتشارات دانش پذیر،1387ش.
کاتوزیان، ناصر، حقوق خانواده، شرکت انتشار، تهران، 1371ش.
کاتوزیان، ناصر،حقوق مدنی،قواعد عمومی قراردادها،ج1،چ1،انتشارات بهنشر،1394
مامقانی عبداله،مناهج المتقین،مطبعه المرتضویه،نجف،1344ق.
محقق حلی،شرایع الاسلام،فی مسائل الحلال و الحرام با تعلیقات سید صادق شیرازی،چ3،قم،منشورات رشید،1430ق.
محقق داماد، سید مصطفی، بررسی فقهی حقوق خانواده، چ دوم، نشر علوم اسلامی، تهران،1378ش.
محقق داماد،سید مصطفی،قواعد فقه،بخش مدنی،ج2،انتشارات سمت،1384ش.
مصطفی، محقق داماد، نظریه ی عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، تهران، نشر علوم انسانی،1388ش.
مظفر محمدرضا،المنطق،نجف،مطبع النعمان،1388ق
مقدسی عبداله ابن احمد،المغنی،دارالکتب العلمیه،چ اول،بیروت،1405ق.
مکارم شیرازی ناصر،انوار الفقاهه،انتشارات مدرسه امیرالمومنین(ع)،قم،1375ش.
موسوی خوئی سید ابوالقاسم،مصباح الاصول،موسسه نشر الفقاهه،قم،1422ق.
موسوی خوئی سید ابوالقاسم،مصباح الفقاهه،نشرهادی،بیروت،بی تا.
موسوی خوئی سید ابوالقاسم،موسوعه الامام الخوئی،موسسه آثار الامام الخوئی،قم،1418ق
موسوی خوئی، سید محمد تقی، الشروط او التزامات التبعیه فی العقود، دارالمورخ العربی، بیروت،1414ق.
نائینی محمد حسین،منیه الطالب فی شرح المکاسب،ج2،چ1،موسسه النشر الاسلامی،قم،1427ق.
نجفی شیخ محمد حسن،جواهرالکلام،چ4،تهران،دارالکتب الاسلامیه 1347ش.
نراقی ملا احمد،عوائد الایام،مکتبه البصیرتی،قم،1408ق.
خان محمدی,حمید , کریمی,عباس , مظلوم رهنی,علیرضا و بهمنی,محمد . (2025). فاعلیه الشرط البنائی فی تحدید الالتزام من الناحیه الفقهیه والقانونیه. دراسات فی العلوم الانسانیه, 29(3), 165-186.
MLA
خان محمدی,حمید , کریمی,عباس , مظلوم رهنی,علیرضا , و بهمنی,محمد . "فاعلیه الشرط البنائی فی تحدید الالتزام من الناحیه الفقهیه والقانونیه", دراسات فی العلوم الانسانیه, 29, 3, 2025, 165-186.
HARVARD
خان محمدی,حمید,کریمی,عباس,مظلوم رهنی,علیرضا,بهمنی,محمد. (2025). 'فاعلیه الشرط البنائی فی تحدید الالتزام من الناحیه الفقهیه والقانونیه', دراسات فی العلوم الانسانیه, 29(3), pp. 165-186.
CHICAGO
حمید خان محمدی, عباس کریمی, علیرضا مظلوم رهنی و محمد بهمنی, "فاعلیه الشرط البنائی فی تحدید الالتزام من الناحیه الفقهیه والقانونیه," دراسات فی العلوم الانسانیه, 29 3 (2025): 165-186,
VANCOUVER
خان محمدی,حمید,کریمی,عباس,مظلوم رهنی,علیرضا,بهمنی,محمد. فاعلیه الشرط البنائی فی تحدید الالتزام من الناحیه الفقهیه والقانونیه. دراسات فی العلوم الانسانیه, 2025; 29(3): 165-186.