1
قسم الإداره الحکومیه، جامعه آزاد الإسلامیه، فرع قزوین، ایران
2
قسم الإداره الحکومیه ، جامعه العلامه طباطبائی، طهران، ایران
3
قسم الهندسه الصناعیه، جامعه آزاد الإسلامیه، فرع قزوین، ایران
المستخلص
إنّ التنمیه المستدامه لا یمکن أن تتحقق دون أن تکون هناک مشارکه من قِبل المجتمع ومختلف شرائحه وطبقاته. تعدّ مشارکه النساء فی إداره البلد، إحدی المعاییر فی تنمیه الدول. وعلی الرغم من تزاید سلطه النساء وتنامی الرغبه فی حضورها فی مستویات الإداره إلا أنّ هناک تحدّیات وموانع تحول بین النساء وتطویر مکانتهن فی هذا المجال. یهدف هذا البحث الکیفی الراهن إلی تحدید عناصر نموذج ترقیه النساء إلی مستویات الإداره فی المؤسسات الحکومیه الإیرانیه وذلک من خلال الاعتماد علی أسلوب "تحلیل المضمون". اشتملت عینه البحث فی هذه الدراسه علی 42 مدیراً ومدیره بالإضافه إلی الخبراء فی مجال دراسات النساء؛ من العاملات فی المؤسسات الحکومیه الإیرانیه. أما طریقه أخذ العینات فهی الطریقه الهادفه وقد وظّفنا آلیه التشبع النظری للتحقق من صحه النموذج. إنّ جمع البیانات تم عبر آلیه المقابله شبه المهیکله الفردیه والجماعیه. وقد اعتمدنا عملیّه الترقیم الوصفی، التفسیری والمنسجم فی تحلیلنا للبیانات. وبناء علی النتائج المتحصّله: إنّ عناصر نموذج ترقیه النساء ورفع مکانتهنّ، -فی المضامین الرئیسه الأربعه والمضامین الفرعیه الإثنی عشره- قد اشتمل علی: الوعی الجنسی وإعاده تعریف الهویه النسائیه (الوعی الناجم عن التفکیر بدل القبول المنفعل، والتضامن بدل التصارع، وإداره الأدوار)، والإراده السیاسیه (الحکومه الداعمه والموجهه، وإعاده تعریف القراءات الفقهیه والحقوقیه، تشکیل أحزاب نسائیه)، نظام الترقیه العادل (استراتیجیه اختیار المؤهلین بدل تعیین الأتباع، التشجیع علی الإرتقاء بدل الإقناع الوظیفی)، الوعی الجماعی والإراده الوطنیه (الوعی الجماعی، التضامن المحوری للجماعات، وتشکیل المؤسسات المدنیه). إنّ نتائج البحث تظهر أن استقرار نموذج مصمم عبر خلق فضاء للتواصل بین النشطاء الاجتماعیین یصبح میسرا داخل الأطر . ومن أجل أن نحقّق مثل هذا الفضاء یتوجب علینا إنشاء خطاب إنسانی المحور والاتجاه. هذا الخطاب یشتمل علی أربعه أبعاد: الخطاب بین الأفراد، والخطاب بین الأحزاب، وخطاب الأهلیه والجداره، والخطاب الاجتماعی.
[1] آبرون، فاطمه؛ زنجانی، حبیبالله (1393). «بررسی موانع ارتقای شغلی زنان و اثر آن بر بهرهوری. بررسی موردی زنان شاغل در دانشگاه صنعتی شریف»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، س 11، ش 3، پاییز، ص 50-60.
[2] اعظم آزاده، منصوره (1384). «آگاهی از نابرابری جنسیتی: مدلی برای سنجش میزان شناخت از نابرابریهای جنسیتی»، زن در توسعه و سیاست، تابستان، س 2، ص 51-73.
[3] ابطحی، صفی ناز السادات (1394). «توانمندسازی و مشارکت سیاسی در ایران، مطالعه موردی دوره جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست، پاییز، س 2، ش 7، ص 65-82.
[4] برگر، پیتر؛ برگر، بریجیت؛ کلنر، هانسفرید (1381). ذهن بیخانمان. ترجمه محمد ساوجی، تهران: نشر نی.
[5] پاملا، آبوث؛ کلر، والاس (1392). جامعهشناسی زنان. ترجمه منیژه نجم عراقی. تهران: نشر نی.
[6] پیروزمند، مه نوش (1393). «آگاهی زنان نسبت به حقوق خود در خانواده و تأثیر آن بر تحولات خانواده در ایران». پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته جامعهشناسی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا.
[7] تبریزی، منصوره؛ هوشنگی، طاهره (1392). «تجربه تعارضهای هویتی در سبک زندگی زنان متأهل شاغل»، دو فصلنامه مطالعات زنان و خانواده، زمستان، س 1، ش 2، ص 39-67.
[8] حاجینوروزی، سهیلا؛ مهر علیزاده، یدالله؛ کراهی مقدم، سیروس (1393). «شناسایی و رتبهبندی عوامل مؤثر بر ارتقاء زنان مورد کاوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان»، مطالعات اجتماعی –روانشناختی زنان، تابستان، س 12، ش 2، ص 117-146.
[9] خادمی، عاطفه؛ تقی زاده، فاطمه (1398). «مدل مفهومی موضوع زن در گفتمان انقلاب اسلامی مطالعه موردی: منظومه فکری آیتالله خامنهای»، زن در توسعه و سیاست، تابستان، س 17، ش 2، ص 257-277.
[10] خسروی، محمدعلی؛ دهشیار، حسین؛ ابطحی، صفی ناز السادات (1391). «چگونگی توانمندسازی زنان در عرصه تصمیمگیری سیاسی در ساختار تصمیمگیری ملی و بینالمللی»، پژوهشنامه روابط بینالملل، زمستان، س 5، شماره 20، ص 99-132.
[11] خجسته، حسن (1387). «ساختاربندی هویت زنان»، پژوهش و سنجش، پاییز، س 14، ش 52، ص 35-55.
[12] رحمانی، جبار؛ طیبی نیا، مهری (1397). «فرایند تحول هویت اجتماعی زنان در تجربه گفتمانی نهاد دانشگاه موردمطالعه زنان متأهل، شاغل، دانشجو»، جامعهشناسی نهادهای اجتماعی، بهار، س 5، ش 11، ص 123-151.
[13] رضا پور، داریوش؛ چنانی نسب، حسن؛ باقری، رحمان (1395). «بررسی رابطه جامعهپذیری و هویت جنسیت مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور دزفول»، زن در فرهنگ و هنر، پاییز، س 8، ش 3، ص 333-348.
[14] رنانی، محسن (1396). «زن در توسعه ایران»، ماهنامه فرهنگی- اجتماعی برای فردا، بهار، ش 17، ص 93-99.
[15] سلیمان پور عمران، محبوبه؛ شیرازی، زهره (1396). «شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقاء زنان در پستهای مدیریتی سازمانی»، فصلنامه علمی-پژوهشی زن و فرهنگ، پاییز، س 9، ش 33، ص 109-124.
[16] سلطان احمدی، جلال؛ یزدانی، مهری؛ ملکشاه، آرزو (1397). «بازخوانی حقوقی، فقهی ضرب زن در متون دینی و آرای امام خمینی (ره)»، پژوهشنامه متین، بهار، س 20، ش 78، ص 53-79.
[17] شیرزاد ملاباشی، شیرین؛ فراهانی، ابوالفضل؛ اسد، محمدرضا (1393). «عوامل مؤثر در انتصاب زنان در پستهای مدیریتی وزارت ورزش و جوانان»، مدیریت و توسعه ورزش، تابستان، س 6، ش 1، ص 37-51.
[18] صادقی فسایی، سهیلا؛ خادمی، عاطفه (1394). «فرا تحلیل چهار دهه پژوهش در موضوع اشتغال زنان»، زن در فرهنگ و هنر، تابستان، س 7، ش 2، ص 243-256.
[19] صداقتی فرد، مجتبی؛ سخا مهر، میترا (1392). «تأثیر نابرابری جنسیتی بر میزان مشارکت اجتماعی زنان»، فصلنامه مطالعات جامعهشناختی جوانان، تابستان، س 4، ش 10، ص 43-60.
[20] صمدی راد، انور (1385). «مکانیسمهای ارتقای مشارکت زنان در ابعاد سیاسی و اقتصادی»، فصلنامه رفاه اجتماعی. تابستان، س 5، ش 21، ص 99-122.
[21] فاطمی صدر، فیروزه (1380). «موانع ارتقا زنان در سطوح مدیریتی»، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران.
[22] فراستخواه، مقصود (1396). گاهوبیگاهی دانشگاه در ایران، تهران: نشر آگاه.
[23] قادر زاده، امید؛ حسینی، پریوش (1397). «زمینهها و حوزههای تصمیمگیری زنان، بازسازی معنایی تجربه و درک زنان شهر سنندج»، زن در توسعه و سیاست، بهار، س 16، ش 1، ص 1-25.
[24] گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران 1380-1390. (مجموعه مقالات). (1394). تهران: نشر نی.
[25] گورویچ، ژرژ (1390). آگاهی جمعی در جامعهشناسی دورکیم. ترجمه فریدون سرمد. تهران: کندوکاو.
[26] ماجدی، حمید؛ عندلیب، علیرضا؛ مشارزاده مهرابی، زهرا (1394). «شناسایی شاخصهای مؤثر بر مشارکت زنان در طرحهای توسعه شهری»، باغ نظر، بهار، س 12، ش 33، ص 3-12.
[27] محمدی جوزانی، زینب (1393). عوامل اثرگذار بر ارتقا زنان عضو هیئتعلمی به سطوح مختلف مدیریت در دانشگاههای تربیتبدنی شهر تهران، مطالعه موردی دانشگاههای الزهرا، تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته تربیتبدنی، دانشکده تربیتبدنی و علوم ورزشی، دانشگاه الزهرا.
[28] محمودی، ناهید الملوک (1387). «بررسی موقعیت زنان در عرصههای اشتغال و مدیریت در دانشگاههای تهران با توجه به پیشرفت تحصیلی آنان»، فصلنامه علوم اجتماعی، س 14، ش 39 و 38 ص 133 – 171.
[29] ملکی، زهره؛ عطائی، محمد (1395). «شناسایی راههای رفع موانع ارتقا شغلی زنان در سازمانهای دولتی: امور مالیاتی قزوین»، مدیریت توسعه و تحول، زمستان، ص 45-56.
[30] مهریزی، مهدی (1390). نواندیش دینی و مسئله زن، تهران: انتشارات صحیفه خرد.
[31] موشار، دانیل؛ دورماگن، ژان ایو (1394). مبانی جامعهشناسی سیاسی، ترجمه عبدالحسین نیکگهر، تهران: آگه.
[32] میر خانی، اعظم السادات (1397). «احیاگری تفکر دینی، مطالبات زنان مسلمان و خیزش دو تفکر فمینیسم اسلامی و اجتهاد اصولگرا»، مطالعات راهبردی زنان، تابستان، س 20، ش 80، ص 7-31.
[33] میر کمالی، سید محمد؛ ناستی زایی، ناصر (1388). «موانع ارتقاء زنان به پستهای مدیریت میانی و عالی از دیدگاه دبیران زن شاغل در آموزشوپرورش»، پژوهشهای مدیریت، پاییز، س 2، ش 5، ص 57-87.
[34] هام، مگی؛ گمبل، سارا (1382). فرهنگ نظریههای فمینیستی، ترجمه فیروزه مهاجر، تهران: انتشارات توسعه.
[35] Abdul Ghani Azmi، Ilhaamie، Syed Ismail، Sharifah Hayaati، Arni Basir، Siti. (2012). Women career advancement in public service: a study in Indonesia. Social and Behavioral Sciences. Vol. 58. pp 298 – 306. www. sciencedirect. com.
[36] Anderson، R. (2007). Thematic Content Analysis (TCA): Descriptive Presentation of Qualitative Data، Institute of Transpersonal Psychology، Retrived from http: //www. wellknowingconsulting. org/publications/pdfs/ ThematicContentAnalysis. pdf
[37] Braun، V. & Clarke، V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology، Vol. 3، No. 2. pp 77-101.
[38] Breen، M.، Gillanders، R.، Mcnulty، G & Suzuki، A. (2015). Gender and Corruption in business. Helsinki Center of Economic Research، Discussion Papers، Vol. 9. pp 380-391.
[39] Bruckmuller، S.، & Ryan، M.، & Rink، F. (2014). Beyond the Glass Ceiling: The Glass Cliff and Its Lessons For Organizational Policy. Social Issues and Policy Review، vol. 8. No. 1. pp 202–232.
[40] Dash، Lipsa.، Singh. SanskrIti. (2016). Women and Corporate sector of India: A Study on Impact Of Glass Celling Existence in Corporate sector of India. Social Sciences International Research Journa. Vol. 2. N. 1. Pp83-100.
[41] Glass، C. & Cook، A. (2016). Learding at the top: Understanding Womens Challenges above the Glass Ceiling. The Leadership Quarterly 27: pp 51-63.
[42] Gupta، Sakshi. (2018). Glass Ceiling in 21st Century: Women in Management. International Journal of Management Studies، Vol. N، 1. 3 (5)، 23-48. http: //www. researchersworld. com/ijms.
[43] Hyter، Michael.، C. (2008). Meritocracy Novations Group، Inc. Motalebi Asl، S. Competency Management. Tadbir. 187. (In Persian).
44] Idris Hassan، A.، & Baharom، N. A.، & Abdul Mutalib، R. (2016). Predictors of Career Advancement of Female Academic Staff in Nigerian Universities. Asian Journal of Multidisciplinary Studies، Vol. 4. No. 10. 33-48.
[45] Jackson، J. F. L.، & R. A. Leon. (2010). Enlarging Our Understanding of Glass Ceiling Effects with Social Closure Theory in Higher Education. In J. E. Smart. Higher Education: Handbook of Theory and Research. No 25. pp 351-379.
[46] Jayatilake، V. K. Lakmini. (2016). Women Managers and their Perceived Barriers for Upward Mobility in Public and Private Sectors with Special Reference to the Selected Services in Sri Lanka. International Journal of Scientific Research and Innovative Technology، Vol. 3. No. 2. Pp 61-85.
[47] King، N. & C. Horrocks. (2010). Interviews in Qualitative Research. London: Sage.
[48] Mihail. M.، Dimitrios.، Ogbogu. O. Christiana. (2016). Gender-Based Stereotypes and Managerial Careers in Diverse Socio-Economic Environments: The Cases of Greece and Nigeria. International Journal of Business and Social Scienc. Vol. 7. No. 2. PP 65-81.
[49] Mai، Ngoc. Khuong.، & Nguyen، Thi، Lan.، Chi. (2017). Effects of the Corporate Glass Ceiling Factors on Female Employees Organizational Commitment: An Empirical of Ho Chi Minh City، Vietnam. Journal of Advanced Management Science، Vol. 5. 4 (2). PP 255-263.
[50] Morrison، A. M.، & White، R. P.، & Velsor، E. V. (1987). Breaking The Glass Ceiling: Can Women Reach The Top of America’s Largest Corporations? Addison-Wesley (Reading، Mass.). Hardback. 229، ISBN 0 201 15787. PP 212.
[51] Rathore، S. (2017). Corporate Glass Ceiling: An Impact on Indian Women Employees. International Journal of Engineering and Management Research. (IJEMR)، 7 4. PP، 264-269.
ملایی,پخشان , الوانی,سید مهدی , زاهدی,شمس السادات و علی نژاد,علیرضا . (2025). تصمیم نموذج لترقیه مکانه المرأه إلی مستویات الإداره فی المؤسسات الحکومیه الإیرانیه. دراسات فی العلوم الانسانیه, 28(2), 193-224.
MLA
ملایی,پخشان , الوانی,سید مهدی , زاهدی,شمس السادات , و علی نژاد,علیرضا . "تصمیم نموذج لترقیه مکانه المرأه إلی مستویات الإداره فی المؤسسات الحکومیه الإیرانیه", دراسات فی العلوم الانسانیه, 28, 2, 2025, 193-224.
HARVARD
ملایی,پخشان,الوانی,سید مهدی,زاهدی,شمس السادات,علی نژاد,علیرضا. (2025). 'تصمیم نموذج لترقیه مکانه المرأه إلی مستویات الإداره فی المؤسسات الحکومیه الإیرانیه', دراسات فی العلوم الانسانیه, 28(2), pp. 193-224.
CHICAGO
پخشان ملایی, سید مهدی الوانی, شمس السادات زاهدی و علیرضا علی نژاد, "تصمیم نموذج لترقیه مکانه المرأه إلی مستویات الإداره فی المؤسسات الحکومیه الإیرانیه," دراسات فی العلوم الانسانیه, 28 2 (2025): 193-224,
VANCOUVER
ملایی,پخشان,الوانی,سید مهدی,زاهدی,شمس السادات,علی نژاد,علیرضا. تصمیم نموذج لترقیه مکانه المرأه إلی مستویات الإداره فی المؤسسات الحکومیه الإیرانیه. دراسات فی العلوم الانسانیه, 2025; 28(2): 193-224.