من التاریخ السردی إلی السوسیولوجیا التاریخیه: تبیین منهجیه مارک بلوخ

نوع المستند : مقالات علمی پژوهشی

المؤلفون
1 عضو هیئه المدرّسین بجامعه
2 عضو هیئه المدرّسین بجامعه أراک، فرع التاریخ
المستخلص
کان علم التاریخ علی طول القرن التاسع عشر، متأثّراً بالنموذجین «السردی» لفون رانکه، و«الوضعی» لأغوست کنت؛ حیث اتّخذ هذا الأخیر من بدء الأمر، سبیله نحو الانفصال عن التاریخ. بدأ مارکس، ووبر، ودورکیم أوّل خُطاهم التقاربیه، بطرح تساؤلات علی التاریخ، بعد الهبوط من قمّه الوضعیه الشاهقه، وکان مارک بلوخ، هو المؤرخ الرائد فی هذه المبادره التقاربیه؛ حیث ترکت مساعیه هو وآخرون من علماء التاریخ، المنتمون لمدرسهالحولیات، فی مستهلّ القرن العشرین، أثراً بارزاً فی تکوین معرفه حدیثه تدعی السوسیولوجیا التاریخیه. لم تتّضح معالم هذه المعرفه الحدیثه بعد؛ حیث یشبه تبادل الآراء بین علماء الاجتماع والتاریخ، وفقاً لما قاله برودل، تحاور الصمّ. هذا وقد أدّی تحمّس عدد من المؤرخین فی الإقبال علی نظریات علم الاجتماع وتوظیفها بنمط خاطئ، إلی انحرافهم عن مبادئ علم التاریخ. والتساؤل الذی یطرح نفسه فی هذا المجال هو: ما هی العناصر التی ابتنت علیها منهجیه مارک بلوخ فی علم التاریخ، وکیف یتمکّن المؤرخون من توظیفها؟ تشیر نتائج هذا البحث إلی أنّ العناصر الرئیسه لاتجاه بلوخ عباره عن: «نقد التاریخ السردی والمتأثّر بالوضعیه»، و«الاقتباس الواسع -لکن- المشروط من المعارف الأخری»، وعرض «التاریخ المقارَن»، حیث بإمکان المؤرخین التمسک بهذه العناصر ومعرفه نماذج من بحوث بلوخ، لعرض التاریخ فی سیاق أکثر موضوعیه وأشدّ صله بالمبادئ الإنسانیه.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


1- آبرکرامبی، نیکلاس و دیگران، (1376)، فرهنگ جامعه‌شناسی، ت‍رج‍م‍ه‌ ح‍س‍ن‌ پ‍ویان‌، تهران، چاپخش، چاپ اول.
2- آرون، ریمون، (1391)، مراحل اصلی اندیشه در جامعه‌شناسی تاریخی، ترجمه باقر پرهام، تهران، علمی و فرهنگی.
3- اسکاچپول، تدا، (1388)، بینش و روش درجامعه‌شناسی تاریخی، ترجمه هاشم آقاجری، تهران، نشرمرکز، چاپ اول.
4- اسمیت، دنیس، (1386)، برآمدن جامعه‌شناسی تاریخی، ترجمه هاشم آقاجری، تهران، مروارید، چاپ اول.
5- برگ، پیتر، (1381)، تاریخ و نظریه اجتماعی، ترجمه غلامرضا جمشیدیها، تهران، دانشگاه تهران.
6- برودل، فرنان، (1372)، سرمایه داری و حیات مادی 1800-1400، ترجمه بهزاد باشی، مقدمه پرویز پیران، تهران، نشر نی.
7- بلوخ، مارک، (1363)، جامعه فئودالی، ترجمه بهزاد باشی، تهران، آگاه.
8- بهرامی، روح الله، (1386)، مکتب آنال جامعیت فکر تاریخی، شیراز، نوید.
9- کوزر، لوییس،(1373)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، علمی فرهنگی.
10- فولادوند، حامد، (1365)، «مکتب آنال در تاریخ‌نگاری فرانسه»، مجموعه بینش و روش در تاریخ‌نگاری معاصر، منصوره نظام مافی و حامد فولادوند، تهران، انتشارات تاریخ ایران.
11- لیتل، دانیل، (1385)، تبیین در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران، صراط.
12- همیلتون، گری جی، کولینز، رندال و دیگران، (1387)، تاریخ‌نگاری و جامعه‌شناسی تاریخی،ترجمه هاشم آقاجری، تهران، کویر، چاپ دوم.
13- هیوز- وارینگتن، مارنی، (1386)، پنجاه متفکر کلیدی در زمینه تاریخ، ترجمه محمدرضا بدیعی، تهران، امیرکبیر، چاپ اول.
14-Aymard, Maurice, (1999), The Annales and French Historiography, (1929-72) in Sturt Clark(ed). The Annales School Critical Assesments , London, Routledge, vol.I, pp. 3-23.
15- Bentley, Michael, (2005), Modern Historiography, London, Routledge.
16- Bloch, Marc, (1928), Pour une Histoire CompareE des Societes Europeennes, Revue de synthese historyque, XLVI, PP. 15-50.
17- Bloch, Marc, (1949), Srange Defeat, A Statement of Evidence Written in 1940. Oxford, Oxford University Press.
18- Bloch, Marc, (1954), The Historians Craft, Translated by Peter Putman, Manchester, Manchester University Press.
19- Bloch, Marc, (1961), Feudal Society, Translated by L.A.Manyon, London, Routledge.
20- Bloch, Marc, (1966), French Rural History, An Essay on its Basic Characteristics, Translated by J.Sondheimer, Berkeley, University of California Press.
21- Bloch, Marc, (1966), The Royal Touch, Sacred Monarchy and Scrofula in England and French, Translated by J.e. Anderson, London, Routledge.
22- Dosse, F. (1994). New History in France: The Triumph of the Annales. Translated by Conroy P. V. (2nd ed.). Chicago: University of Illinois Press.
23- Hill, Alette, O. Jr. Boyd, H. (1980), Marc Bloch and Comparative History, The American Historical Review, LXXXV/4, PP. 828-857.
24- Loyn, H. (1999). "Marc Bloch". In Clark, C. (ed.). Febvre, Bloch and other Annales Historians. The Annales School. IV. London: Routledge. pp. 162–176.
25- Lyon, B. (1987). "Marc Bloch: Historian". French Historical Studies. 15: 195–207.
26- Munslow, Alun, (2006), The Routledge Companion To Historical Studies, London, Routledge.
27- Rafits, J. Ambrose,(1999), March Blochs Comparative Method and Rural History of Mediaeval England in Sturt Clark(ed). The Annales School Critical Assesments, London, Routledge, vol.IV, pp. 63-79.
28- Rhodes, R. Colbert, (1999), Emil Durkhaim and Historical Thought March Bloch, in Sturt Clark(ed). The Annales School Critical Assesments, London, Routledge, vol. IV, pp. 110-137.
29- Sewell, Jr. William. H. (1967), Marc Bloch and the Logic of Comparative History, History and Theory, VI/2.PP. 208-211.
30- Vaught, D. (2011). "Abner Doubleday, Marc Bloch, and the Cultural Significance of Baseball in Rural America". Agricultural History. 85: 1–20.
المجلد 28، العدد 2
نوفمبر 1442
الصفحة 27-45