1- دانشگاه بوعلیسینا
Abstract: (9955 Views)
تأثیر سید جمالالدین اسدآبادی در بیداری ادبی جهان عرب را باید در چارچوب ادبیات تطبیقی بررسی کرد. یکی از مباحث مهم ادبیات تطبیقی، بررسی تأثیر یک نویسنده یا متفکر در زبان و ادبیات ملل دیگر است. در این مبحث، محقق باید نقطه آغاز تأثیر نویسنده یا متفکر و محفل یا محافل ادبی که تحت تأثیر او قرار گرفتهاند، و همچنین محدوده و مقدار این تأثیر را روشن کند.
علیرغم این که مورخان آغاز بیداری ادبی را در دنیای عرب اواخر قرن هیجدهم و اوائل قرن نوزدهم، یعنی هم زمان با حمله ناپلئون بناپارت به مصر، دانستهاند؛ اما حقیقت این است که تحول ادبی در ادبیات نوین عرب در یک ربع اخیر قرن نوزدهم رخ داده است. یعنی زمانی که سید جمالالدین اسد آبادی وارد مصر شد. وی، با فعالیتهای سیاسی و ادبی و تربیت گروهی از اندیشمندان و ادبای مصری، توانست زمینه تحول ادبی را در مصر فراهم نماید. بدین ترتیب سید جمالالدین به طرق زیر در بیداری ادبی جهان معاصر عرب نقش بهسزایی ایفا کرده است:
الف – با ایجاد بیداری سیاسی، و همچنین بیداری و اصلاحات دینی، زمینه را برای بیداری ادبی فراهم کند.
ب – شخصاً با نوشتن مقالاتی در روزنامهها و مجلات و دعوت به سادهنویسی و بیان مطالب سیاسی و اجتماعی در آنها، راه را برای تحول در نوشتار ادبی هموار کند.
در نتیجه:
1- پیشوای نوگرایان در شعر معاصر عرب یعنی محمود سامی بارودی از شاگردان سید جمالالدین و تحت تأثیر افکار وی بود.
2- پیشوای نثر معتدل یعنی محمد عبده از شاگردان او بود، که به نوبه خود تأثیر بسزایی در محمود لطفی منفلوطی پیشوای نثر نوین عربی داشت.
Received: 2004/04/2 | Accepted: 2004/04/2 | Published: 2005/04/14