Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

---

پدیده معنی از موضوعاتی است که از دیر باز اندیشه بشر را به خود مشغول داشته است. نقش علمای مسلمان و عرب در بررسی مسایل مربوط به معنا بسیار حائز اهمیت بوده است. در ابتدا انگیزه اصلی آنها، از روی آوردن به مطالعه زبان، بیشتر انگیزه دینی و حفظ کتاب خدا از تحریف و نیز فهم عمیق قرآن کریم و استخراج احکام شرعی آن بوده است، بنابراین ترس از اختلاف و فساد معنا در تلاوت آیات بزرگ تریـن تأثیر را در پیدایش و روی آوردن علمای مسلمان به مطالعات معنایی داشته است. به همین دلیل کلیه بحث های زبانی علمای مسلمان از همان ابتدا متمرکز بر معانی و مقاصد قرآنی بوده است. لازم به ذکر است که معنی شناسی در میراث عربی و اسلامی در ابتدا به عنوان علمی مستقل با موضوعات و استاندارهای ویژه نبود بلکه معمولا در خلال مباحث زبانی دیگری بررسی می شد. از این رو متاسفانه بسیاری از پژوهشگران معتقدند که معنی شناسی به برکت پژوهش های زبانشناسی نوین شکل گرفته و رشد کرده است و علمای مسلمان هیچ گونه آشنایی با این علم نداشتند و به طور کلی علم معنی شناسی ثمره یی از ثمرات مطالعات زبانشناسی نوین است. اما در واقع پژوهش های معنایی عربی از قرن های سوم، چهارم، و پنجم هجری آغازشده، و به قرن های بعدی امتداد یافته است و این تاریخ زود هنگام به معنای پختگی مطالعات معنایی علمای مسلمان و عرب است. مقاله حاضر در صدد است تا نخست به تبیین تلاش های علمای مسلمان و عرب در مطالعات مربوط به معنا پرداخته و میزان اهتمام آنها را به معنی نشان دهد. سپس برای اثبات اصالت معنا نزد پژوهشگران عرب اعم از لغویها، نحویان و بلاغی ها دلایلی را ارائه داده و بیان کند که معنی شناسی علمی، عربی – اسلامی است که دارای ویژگی ها و مشخصه های خاصی است. در عین حال به این نکته اذعان دارد که علم زبان شناسی در نهادینه کردن روش های تحقیق در زمینه معنی شناسی و تدوین اصول آن نقش برجسته ای دارد. به گونه ای که مطالعات مربوط به معنی، بعد از آن که به طور پراکنده در خلال علوم دیگر بررسی می شد، به فضیلت علم زبان شناسی به علمی مستقل تبدیل شده است. علاوه بر آن پژوهش حاضر با ذکر نمونه هایی، اثبات می کند که علمای عربی و مسلمان در خلال مطالعات زبانی خود به بسیاری از دستاوردهای مطالعات معنایی نوین دست یافته اند و از این جهت می توان معنی شناسی را علمی قدیم دانست که زبانشناسان عربی و مسلمان قرنها پیش به آن پرداخته اند و از سویی می توان آن را علمی جدید به شمار آورد، چرا که اصول و پایه ها و و روش بررسی آن در آغاز قرن بیستم، مشخص و تعریف شده است.

Full-Text [PDF 267 kb]   (6955 Downloads)    

Add your comments about this article : Your username or Email:

---