Abstract: (10764 Views)
موتیف (که در زبان فارسی به آن درون مایه یا بن مایه یا نگار مایه گفته می شود)، به عنوان عنصری مهم در نقد و تحلیل متون ادبی، در نقد اروپایی مورد توجه قرار گرفته است. اصل کلمه ی "موتیف" فرانسوی است. و در ادبیات به معنای فکر اصلی، یا موضوع یا لفظ تکرار شونده به کار می رود. موتیف ها در شعر، حاوی دلالالت های نمادینی هستند که با روح و اندیشه ها و عواطف شاعر ارتباطی تنگاتنگ و بنیادین دارند.
موتیف ها در شعر یحیى سماوی در اشکال و قالبهای مختلفی همچون مضامین، مفردات و رمز مطرح شده اند. از جمله مهم ترین موتیف هایی که در قالب رمز تجلی یافته "رود"، و "دریا" و متعلقات آن همچون اسطوره سندباد است. این موتیف ها، بسیار در شعر وی تکرار می شوند، اما نه به معنای حقیقی آن ها، بلکه با دلالت ها و دیدگاه های جدید و أغلب به شکل نمادهایی که بر حالت های غربت و ویرانی میهن دلالت دارند. "رود" در شعر سماوی، رمز زندگی و سرسبزی، و رمز میهن، و گاه ویرانی و غارت کشور عراق؛ و "دریا" در شعر وی، رمز ترس و تاریکی و غربت و گام نهادن در مسیر نامعلوم است.
مقاله حاضر بر آن است تا بر مبنای روش توصیفی - تحلیلی، به این واژگان و دلالت های نمادین آن ها بپردازد.
Received: 2012/08/10 | Accepted: 2013/01/28 | Published: 2013/03/21