ان أقدم نص أدبی غیر شیعی قام بجمع کلمات الإمام علی (ع) هو کتاب (مائه کلمه من کلمات علی (ع) ) للجاحظ (المتوفی 255 ﻫ) حیث یحتوی هذا الکتاب علی 100 حکمه من حکم الامام علی (ع). وفق هذه الدراسه 59 حکمه من هذه الحکم المائه قد جاءت بعد الجاحظ فی النصوص الادبیه المختلفه دون أی أثر او اسم علی (ع) و هذا الغیض من الفیض یدل علی تسامح او تقصیر ظاهر قد ارتکبه بعض الادباء فی انتساب هذه الکلمات. یبدو ان للثعالبی مع قدم زمانه دور أساسی فی هذا الانحراف الفکری لانه نقل 17 حکمه من الحکم المذکوره فی کتبه المختلفه دون أی اشاره الی صاحبه علی (ع) و بعض الاحیان قد نسب الحکمه الی آخرین رغم انه نقل هذه الکلمات عن الامام علی (ع) فی کتابه (الاعجاز و الایجاز). کذلک نری 13 حکمه من الحکم المذکوره قد نقلت عن (ابن المعتز) و هذا أمر مستحیل بسبب تقدم الجاحظ علی ابن المعتز زمانیا. وفی عصرنا هذا وجدنا 18 حکمه من الحکم المذکوره قد لبست لباس المثل العربی فی مجمع الامثال وفرائد الادب. هذا التسامح او التقصیر الظاهر للعیان ولا مبرر له یدل علی بعض الاسباب والسرائر و الدوافع فی انتساب بعض کلمات الامام علی (ع) الی الآخرین.

واژه‌های کلیدی: کتاب (مائه کلمه من کلمات علی)، الجاحظ، الثعالبی، ابن المعتز، مجمع الامثال، مجمع الامثال، کتاب (مائه کلمه من کلمات علی (ع) )، جاحظ، ثعالبی، ابن معتز

متن کامل [PDF 153 kb]   (2328 دریافت)