در اندیشه سیاسی اندیشمندان معاصر شیعه سه جریان دیده می شود، اول اندیشمندانی که به طور کلی در زمان غیبت در حوزه عمومی قائل به وظیفه خاصی برای مؤمنان نیستند و دخالت فقها در این حوزه را به امور حسبیه محدود می سازند. دوم اندیشمندانی که قائل به نظریه ولایت فقیه هستند و سوم اندیشمندانی که ضمن نفی حق ویژه برای فقها در حوزه عمومی، معتقدند با رعایت ضوابط کلی دین، تعیین تکلیف حوزه عمومی به خود مردم واگذار شده است. شیخ محمد مهدی شمس الدین فقیه معاصر لبنانی با نظریه ابتکاری (ولایت امت بر خود) و دکتر مهدی حائری یزدی با نظریه ابتکاری (وکالت مالکان شخصی مشاع) از مهمترین متفکران دسته سوم هستند. این دو اندیشمند در آراء خود با واگذاری کامل حق حاکمیت به مردم، مدلی از دولت اسلامی ارائه کرده اند که می توان آن را (دولت انتخابی اسلامی) نامید. این مدل که برابری سیاسی و حقوقی انسانها، نفی حق ویژه برای مردان، مسلمانان، شیعیان و فقهاء در حوزه عمومی، مشارکت و رضایت عمومی، اصل پاسخگویی حکومتگران و قانونگرایی از مهمترین مبانی آن است، قابل مقایسه با مدل دمکراسی تکاملی (روسو – میل) یعنی یکی از مدل های نه گاه دمکراسی ارائه شده توسط دیوید هلد می‌باشد.

Full-Text [PDF 232 kb]   (2482 Downloads)