Volume 16, Issue 4 (2009)
AIJH 2009, 16(4): 15-28 |
Back to browse issues page
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
الویری م. خطبه لُمَّه؛ سند و جایگاه آن نزد شیعیان. AIJH 2009; 16 (4) :15-28
URL: http://aijh.modares.ac.ir/article-31-6408-en.html
URL: http://aijh.modares.ac.ir/article-31-6408-en.html
Abstract: (11342 Views)
خطبه فدکیه یا خطبه لمَّه در واکنش به تصمیم خلیفه اول در باره فدک، از سوی حضرت زهراء سلام الله علیها ایراد شده است؛ اما همواره دلالتی فراتر از درخواست بازپس گیری فدک داشته است. فدک که به دلیل گونه خاص فتح، به ملکیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و سپس با بخشش پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به ملکیت حضرت زهراء سلام‌الله علیها درآمد، پیش و پس از فتح اسلامی، منطقه‌ای بالنسه پررونق و پرآوازه بود.
ادله زیر تردیدی در درستی سند خطبه باقی نگذاشته است: نقل کامل خطبه در نخستین دوره شکل‌گیری کتابت حدیث، نقل فراوان آن در گذشته و حال در منابع اهل سنت، عدم گسست زمانی در نقل خطبه در دوره‌های مختلف، عدم ایراد شبهه‌ای جدی در باره سندیت و اعتبار خطبه.
به دو شبهه زیر نیز پاسخی متقن و محکم داده شده است: ساخته و پرداخته بودن خطبه از سوی یکی از سخن‌پردازان بلیغ به نام ابوالعیناء، و قابل قبول نبودن نقل خطبه از سوی زید بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب. همچنین تناسب سیاق خطبه با سخنان منقول از معصومان علیهم السلام و دیگر سخنان حضرت زهراء سلام الله علیها و ذکر آن در منابعی مانند الشافی سیدمرتضی هم بر اعتبار خطبه افزوده است.
جایگاه بلند این خطبه را نزد شیعیان از موضوعات زیر می‌توان درک کرد: تحلیل فرامتنی خطبه؛ اختصاص درصدی قابل توجه از آثار مربوط به حضرت زهراء سلام الله علیها به این خطبه؛ ژرفا یافتن و همه‌‌جانبه‌نگر شدن نگاه به خطبه در گذر تاریخ و کشاندن خطبه به وادی شعر و ادب.
در پایان مقاله با توصیه به درک شرایط کنونی مکتب اهل بیت علیهم السلام، تلاش برای فروکاستن محتوای خطبه به منازعات فرقه‌ای و رواج قشری‌گری و عوام‌زدگی و عرف‌گرایی نکوهیده شده است و کلان‌نگری که لازمه استفاده از ظرفیت بالای آموزه‌های شیعی برای حل مشکلات فکری و عملی جهان کنونی است در بازفهمی خطبه توصیه شده است.
Received: 2024/06/1 | Accepted: 1970/01/1 | Published: 2000/12/1
| Rights and permissions | |
 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. |