Volume 20, Issue 2 (0)                   AIJH 0, 20(2): 17-36 | Back to browse issues page

XML Persian Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

جمشیدیها غ, صفار هرندی م س. بررسی مقایسه‌ای تکامل تاریخی از دیدگاه استاد شهید مطهری و دکتر علی شریعتی. AIJH 0; 20 (2) :17-36
URL: http://aijh.modares.ac.ir/article-31-4842-en.html
Abstract:   (9098 Views)
در این مقاله کوشش شده تا از خلال فهم و تشریح دیدگاه دو اندیشمند مهم معاصر، استاد مرتضی مطهری و دکتر علی شریعتی، نسبت به «ایده ی ترقی تاریخی»، فصل مهمی از تاریخ مواجهات فکری ایرانیان با تجدد مورد بازخوانی قرار گیرد. «ایده ی ترقی تاریخی»، به مثابه یکی از اصلی­ترین ارکان اندیشه ی اجتماعی مدرن،  متضمن قایل شدن به نوعی سیر واحد و رو به صعود و بهبود در تاریخ جامعه ی بشری است. طبیعی است که از این منظر، تمدن مدرن غربی پیشرو، پرچمدار و بر فراز سیر مذکور تصویر می­شود. وحدت تاریخ بشری در اندیشه مطهری و شریعتی به صورت نوعی پیش فرض حاضر است؛ اما در نوع تلقی نسبت به ترقی، تفاوت­هایی وجود دارد. موضع مطهری نسبت به ایده ی ترقی را می­توان «پذیرش مشروط» تلقی کرد. وی ترقی را در حوزه­های علمی و فنی و نیز ساختار و تشکیلات اجتماعی می­پذیرد، اما در ابعاد انسانی و اخلاقی مردود قلمداد می­کند. در مجموعه ی آرا و آثار شریعتی ما با دو تلقی ناسازگار یا دست­کم "به ظاهر" ناسازگار از ترقی و تکامل تاریخ مواجه ایم. یکی از این دو گرایش، اندیشه ترقی را در روایت اصلی آن به مثابه ی واقعیتی روشن و بدیهی مورد پذیرش قرار می دهد و دیگری، آن را از ریشه و اساس منتفی شمرده و حتی مفاهیمی چون ترقی و پیشرفت را (به اصطلاح پست مدرنیستی) "واسازی" می­کند. در عین حال، هر دوی آنان تمدن اسلامی و دوران طلایی آن را فصلی از فصول کتاب «ترقی و پیشرفت تمدن بشری» قلمداد کرده و نیز به موازات یا در طول ایدۀ ترقی، به نوعی تفسیر دینی از تاریخ قایل اند.
Full-Text [PDF 270 kb]   (2684 Downloads)    

Received: 2013/05/5 | Accepted: 2013/07/6 | Published: 2013/08/23

Add your comments about this article : Your username or Email:
CAPTCHA

Rights and permissions
Creative Commons License This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.