در تاریخ اسلام، فتوّت و جوانمردی به عنوان یک نظام اخلاقی به دو شاخه ی عملی (فردی و اجتماعی) و نظری (تدوین و نگارش فتوت­نامه ها و رسائل) تقسیم می­شود. فتوّتِ صوفیانه که تقریباً از قرن سوم هجری تکوین یافت؛ حاصل ارتباط متقابل فتوّت با تصوّف و شاخه­های مهم آن یعنی ملامتیه و قلندریه بود. فتوّتِ صوفیانه به تدریج در قرن ششم هجری به یک نهاد سیاسی تبدیل و پس از سقوط خلافت عباسی، در عصر مغولان و ایلخانان در مناطق مختلف جهان اسلام همچون ایران و آناتولی نفوذ و گسترش بیشتری یافت تا جایی که جنبه­ی اخلاقی - صنفی فتوّت بر جنبه­ی سیاسی آن غلبه کرد. در این دوران خانقاه­ها محل دستگیری از مردم و فتوت­نامه­های زیادی با گرایش­های صوفیانه تدوین و نگاشته شد. با توجه به اهمیت موضوع، این مقاله در صدد است به طور کلی و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی گفتمان فتوّت صوفیانه در تاریخ اسلام از قرن سوم تا هشتم هجری قمری، بپردازد.       

Full-Text [PDF 4595 kb]   (3356 Downloads)